En İyi Gezi Kitapları (60+ Seyahat Kitabı)

“Çok gezen mi bilir, çok okuyan mı?” tartışmaları şöyle dursun, biz hem okuyan hem de gezenlerin hastasıyız. 😉 Tabii bir de gezdiklerini yazanlar var. Onların bizdeki yeri bir başka… Kimi roman tadında, kimi belgesel tadında, kimi de mizahi olarak kaleme almış yazılarını. Bu yazımızın konusu da tam olarak bu.. Gezginler ve kitapları.. İlham veren, duygulandıran, yeni denizlere yelken açtıran bu eserlerin listesini hazırlamak bile heyecan verici oldu bizim için.

Şimdi dilerseniz en güzel gezi kitapları listesine gezginlerin efendisi Evliya Çelebi’nin meşhur eseri ile başlayalım..

Seyahatname (Târîh-i Seyyâh Evliyâ Efendi)

Seyyah kelimesinden türemiş olan “seyahatname” esasında genel olarak gezi yazısı/gezi kitabı ve türevlerini ifade ediyor. Fakat bu ismin altını Evliya Çelebi öyle bir doldurmuş ki artık seyahatname denince aklımıza onun eserinden başka kitap gelmez olmuş.

Orijinal adı Târîh-i Seyyâh Evliyâ Efendi olan Seyahatname, Türk kültür tarihinin mihenk taşlarından biridir hiç şüphesiz. Öte yandan sadece bizlerin değil, tüm dünyanın önemsediği bir eserdir. 1630 yılında İstanbul’dan başlayarak yola koyulan Çelebi, Osmanlı topraklarında ve komşu ülkelerde 50 yılı aşkın süre boyunca seyahat etmiş. Gittiği ülkeleri, yaşadığı şehirleri ve gördüğü mekanları seyahatinin son durağı olan Mısır’da bir kitapta derlemiş. Eser, 1742 yılında Mısır’dan İstanbul’a gönderilmiş ve burada çoğaltılmış.

Evliya Çelebi, yazılarında İstanbul, Bursa, Kahire, Mekke gibi şehirlere özenle ve detaylıca yer vermiş. Bunun dışında Karadeniz, Doğu Anadolu, Orta Anadolu, Gürcistan, Suriye, Filistin, Balkanlar, İran, Trakya, Sırbistan, Romanya, Almanya, Avusturya, Macaristan, Dağıstan, Kafkasya, Kırım, Yunanistan ve Arnavutluk’ta ziyaret ettiği şehirlerden ve mekanlardan da bilgiler aktarmış.

Evliya Çelebi’nin bir rüya sonucu seyahate çıkmaya karar verdiğine dair bir rivayetten bahsedilir. Aslı var mıdır bilemiyoruz ama hikayenin özeti şudur: ‘Bir gece Evliya Çelebi rüyasında Hz. Peygamber’i görür. Kendisinden şefaat dilemek ister. Fakat “Şefaat Ya Rasulallah” diyeceğine, her nedense “Seyahat Ya Rasulallah” der. Bu rüya neticesinde de 51 yıl sürecek bir yolculuğa çıkar.’

Seyahatname’den alıntılar yaparak oluşturulan birçok kitap bulunuyor. Örneğin Asiye Yılmaz’ın çevirdiği Seyahatname Hac Kitabı (Yeditepe Yayınevi).. Bununla beraber Büyülü Fener, Say ve Sancak yayınlarının çıkardığı Seyahatname kitapları da diğer örneklerdir. Bu kitaplar, az önce de belirttiğimiz gibi Seyahatname’den sadece bir bölüm alarak ya da belirli yerlerinden alıntılar yaparak hazırlanmış kitaplardır.

Seyahatname’nin tamamını 10 cilt olarak yayınlayan yayınevleri de bulunuyor. Üçdal Neşriyat yayınlarının satışa sunduğu, Mümin Çevik’in çevirmenliğini yaptığı eser en bilinenlerden biri. Yine Üçdal Neşriyat tarafından hazırlanan, Tevfik Temelkuran ve Necati Aktaş’ın çevirmenliğini yaptığı bir başka eser de mevcut. Bununla birlikte Birleşik Yayınevi tarafından hazırlanan bir Seyahatname serisi de bulunuyor.

İstanbul’u Dolaşırken

Gezi kitapları listemize yabancı bir kaynaktan devam edelim. İstanbul’u az çok hepimiz biliriz. Herkesin kendine göre bir İstanbul yorumu vardır. Kimisi için dünyanın en güzel şehri.. Kimisi için bir açık hava müzesi.. Kimisi için aşk.. Kimisi için ızdırap..

Peki yabancıların gözünde İstanbul’un nasıl bir şehir olduğunu hiç merak ettiniz mi? Cevabınız “Evet” ise Hilary Sumner-Boyd ve John Freely tarafından yazılan “İstanbul’u Dolaşırken” isimli kitap tam size göre. Bu kitabı, The Times “En iyi İstanbul gezi rehberi”, New York Times ise “Roman gibi okunan bir gezi kitabı” olarak yorumlamış. Gezi kitapları önerileri listenizde 2 numaraya bu kitabı yazabilirsiniz.

Yazarlar: Hilary Sumner-Boyd ve John Freely
Yayınevi: Pan Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 492

Bir Dinozorun Gezileri

Bu kitabın yazarı Prof. Dr. Mina Urgan, İngiliz edebiyatı alanında Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli şahsiyetlerinden biriydi hiç şüphesiz. İngiliz edebiyatına ait birçok eseri Türkçeye kazandıran yazar 85 yaşında (2000 yılında) vefat etti. Mina Urgan, o döneme kadar seyahat ettiği ülkeleri ve yaşadığı anıları “Bir Dinozorun Gezileri” isimli kitabında derledi. Kısa sürede çok satanlar listesine giren bu kitabın yanında, yazarın keyifle okuyacağınız bir de “Bir Dinozorun Anıları” isimli kitabı bulunuyor.

Yazar: Prof. Dr. Mina Urgan
Yayınevi: Yapı Kredi Yayınları
Sayfa Sayısı: 280

Yolda

Amerikalı meşhur yazar/şair Jack Kerouac’un bir grup arkadaşıyla çıktığı Amerika seyahatinden notlar paylaştığı kitap. Kitapta alışılagelmiş paragraf ve başlıklar yok. Kitap ilk sayfasındaki ilk paragrafından, son sayfasındaki son satırına kadar tek paragraftan oluşuyor. “Böyle kitap mı olur?” demeyin.. Sürükleyici ve samimi bir gezi kitabı.. Sanırız Jack Kerouac, okuyucu kitabı tek oturuşta bitirsin istemiş.. ツ

Kitabı okurken dikkatinizi çekecek ilk şey muhtemelen argo tabirlerin fazlalığı olacaktır. Aslında yayında olan bu kitap sadeleştirilmiş ve filtreden bile geçirilmiş. Jack Kerouac ‘Yolda’ kitabını tamamladığında yayıncı kuruluşa götürmüş. Yayıncı kuruluş kitabı ilk haliyle basmayı kabul etmeyince, yazar kitaptan bazı bölümleri kaldırmış ve bir kısmını da yeniden düzenlemiş. Yazarın bu üslubu için; artık samimiyet mi dersiniz, kabalık mı dersiniz okuyunca siz karar verirsiniz. Ama farklı bir tarzı olduğunu kesin.

Yazar: Jack Kerouac
Yayınevi: Siren Yayınları
Sayfa Sayısı: 360

İlber Ortaylı Seyahatnamesi

“Bir ülkeyi bir daha gördüğünüz zaman önünüzde aynı tablo olmaz” diyen İlber Ortaylı’nın kaleme aldığı akıcı bir kitap. Okuyucuyu yormadan, sıkmadan, gereksiz ve derinlemesine bilgilere girmeden sadece lüzumlu konulara değinilmiş bir eser. Ortaylı, Orta Doğu’dan Asya’ya.. Asya’dan Avrupa’ya kadar genişçe bir alanı ince bir kitaba özetlemiş desek yeridir. Tarih ve medeniyetin ön planda işlendiği “İlber Ortaylı Seyahatnamesi” her kitaplıkta yer alması gereken güzel bir eser.

Yazar: İlber Ortaylı
Yayınevi: Kronik Kitap
Sayfa Sayısı: 288

Bir Siyah Saçlı Kadının Gezi Notları

Gezi yazısı denince aklımıza ilk gelen yazarlardan biri de Buket Uzuner’dir. Öykü ve roman türlerinde birçok kitabı bulunan yazar, gezi konusunda da oldukça başarılı kitaplara sahip. “Bir Siyah Saçlı Kadının Gezi Notları” isimli kitapta Norveç, İsveç, Finlandiya, ABD, Cezayir, Danimarka ve Rusya’da yaptığı tren seyahatlerini ve yaşadıklarını kendine has üslupla anlatmış. Kitabın sayfalarını çevirirken Buket Uzuner’in sağlam bir edebiyatçı olduğunu bariz bir şekilde görebiliyorsunuz. Gezi yazısı kitapları içinde yer alması gereken bir eser.

Yazar: Buket Uzuner
Yayınevi: Everest Yayınları
Sayfa Sayısı: 116

Güzel Ülkem Türkiye Serisi

3 parçadan oluşan bu seride Metin Özdamarlar, Türkiye’nin UNESCO listesine girmiş tarihi ve turistik yerlerini kaleme almış. Batıdan doğuya birçok şehrimizin önemli mekanlarını mizahi bir tarzda anlatmış. Serinin 3. kitabında ise son yıllarda popüler olan Doğu Ekspresi’ni, Salda Gölü’nü ve Osmanlı Devleti’nin kurulduğu Söğüt’ü işlemiş.

Yazar: Metin Özdamarlar
Yayınevi: Eğlenceli Bilgi
Sayfa Sayısı: 176/200/192

Ye, Dua Et, Sev

Orijinal adı “Eat Pray Love” olan bu gezi kitabı, Elizabeth Gilbert adlı yazarın yaşadığı ilginç ve sürükleyici anılardan oluşuyor. Birçok kadın gibi evli-mutlu-çocuklu olma hayalleri kuran yazar, otuzlu yaşlarında bu hayaline ulaştığını fark eder. Evlenmiştir ve güzel bir evde yaşamaktadır. Ama işler göründüğü gibi değildir. Yazar hayaline her ne kadar kavuşmuş olsa da, ciddi bir tatminsizlik yaşamaktadır. Hala bir şeylerin eksik olduğunu düşünmektedir. Pembe hayallerin yerini hayal kırıklığı ve depresyon almıştır. Huzursuzluğu o kadar ileri seviyelere ulaşmıştır ki bu durum eşiyle olan ilişkisine de yansır ve nihayetinde eşinden ayrılır. Sonrasında ise uzun bir yolculuğa çıkar. İtalya’da keyif, Hindistan’da aydınlık, Endonezya’nın Bali Adası’nda huzur ve ilahi yüceliği bulur.

Yazar: Elizabeth Gilbert
Yayınevi: Pegasus Yayınları
Sayfa Sayısı: 384

Seksen Günde Devri Alem

Phileas Fogg adlı kahramanımız, 80 günde dünyanın etrafını dolaşabileceğine dair bir gün arkadaşlarıyla iddiaya girer. Bu iddiaya göre 3 kıta ve 4 denizi 80 günde aşması gereken Fogg, hizmetkarı ile hemen yola koyulur. Zamanla yarışan Fogg’un farkında olmadığı bir problemi daha vardır: Kendisini takip eden Dedektif Fix.. Konuyu daha fazla detaylandırmadan tadında bırakalım.. Birçok sinema filmine ve tiyatro oyununa da konu olan bu heyecanlı romanı gezi kitapları listenize yazmayı unutmayın.

Yazar: Jules Verne
Sayfa Sayısı: 80
Yayınevi: Alfa Yayıncılık

Bir Çift Yürek

Amerikalı yazar Marlo Morgan, Avustralya’daki yerli kabilelerle yaşadığı anıları bu kitapta roman tadında derlemiş. Yazarın, 50 bin yıllık geleneklerini günümüze kadar taşımış olan Aborjinlerle yaşadığı maceralar okuyucuları mest edecek kadar etkili. Bize soracak olursanız en iyi gezi kitaplarından biri. Bir Çift Yürek’te altı çizilecek yüzlerce cümle bulabilirsiniz. Bunlara bir örnek;

“Arzulanan şey mutluluğun heyecanıdır, nesnenin kendisi değil.”

Yazar: Marlo Morgan
Yayınevi: Klan Yayınları
Sayfa Sayısı: 246

Seyrüsefer

Daha önce yazmış olduğu “Kudüs Yazıları” isimli gezi kitabı oldukça rağbet gören Taha Kılınç; Fas, Güney Afrika, Japonya, Lübnan, Makedonya ve Filistin başta olmak üzere seyahat ettiği 10 ülkeye dair notlarını bu kez “Seyrüsefer” isimli kitabında derlemiş. Gördüğü yerleri bir Müslüman’ın bakış açısı ile yorumlayan yazar, kitabın ön sözüne de şu notu eklemiş:

“Bence her Müslüman, Allah’ın kendisine bahşettiği imkânlar çerçevesinde, yakın ya da uzak coğrafyayı gezmek, dolaşmak ve keşfetmek zorunda. Bunu yaparken de, yine Kur’an’ın bize buyurduğu gibi, eski medeniyetlerin ve toplumların akıbetleri üzerinde tefekkür etmek, onların kurdukları sistemleri ve hayat tarzlarını (Kur’an buna ‘sünen’ der) yakından incelemek, Allah’ın kâinattaki çeşitli tasarruflarına kafa yormak, insanoğlunun dünya macerasını sağlam ve sahih bir temele oturtmayı amaçlamak mecburiyetinde.”

Yazar: Taha Kılınç
Yayınevi: Aşina
Sayfa Sayısı: 224

Prof. Dr. Orhan Kural’ın Gezi Kitapları

Gezginlerden ve gezi kitaplarından söz edip de Orhan Kural hocaya yer vermemek olmaz. Başlıklarda her ne kadar kitap isimlerini yazarak ilerliyor olsak da, bu defa başlığa yazarın ismini verdik. Çünkü yazarın o kadar çok gezi kitabı var ki hangisini yazacağımızı şaşırdık. En iyisi tüm gezi kitaplarını listeleyelim dedik.

Gezi kitaplarının isimlerine gelmeden önce yazar hakkında biraz bilgi verelim. Prof. Dr. Orhan Kural, doğaya aşık çevreci bir gezgindi. Doğa bilincini yaygınlaştırmak adına 60’a yakın ülkede binlerce konferans verdi. Yaşadığı sürece sigaraya karşı mücadele etti. Gezginlerle turistlerin karıştırılmasına hep tepki gösterirdi. Türkiye Gezginler Derneği’ni kurdu. 20’ye yakın gezi kitabı yazdı. Gezi Evi projesini başlattı. 23 Aralık 2021 yılında vefat eden Orhan Kural, “Eğer bu videoyu izliyorsanız, ben ölmüşüm demektir” diye başladığı bir kayıt bırakmıştı geride. O videoda şu sözlere yer vermişti:

“Yaşarken bu videoyu çektim. Bugüne kadar insanları üzdümse özür dilerim. Vatandaşlık görevimi yapmaya çalıştım. Sizlere daha iyi bir dünya bırakmaya çalıştım. Çocuklarınızın daha iyi yaşamasına çalıştım. Adaletli, daha yaşanabilir bir dünya yaratmak için elimden geleni yapmaya çalıştım. En önemli isteklerimden biri kamu yararına bu kadar çalışarak oluşturduğum Türkiye Gezginler Derneği’nin yaşaması. Kurduğum Gezi Evi’nin devam etmesi…

Vasiyetimde de yazdım; organlarımı hediye ediyorum. En çok merak ettiğim şey daima arkamdan ne yazılacak. Herhalde şu anda o yapılıyordur diye düşünüyorum. Sizlere sağlıklı, nice mutlu coğrafyalarda uyanabileceğiniz, başarı dolu bir dünya diliyorum. Sevgiyle kalın.”

Prof. Dr. Orhan Kural’ın Yazdığı/Derlediği Bazı Gezi Kitapları

• Yol Türküleri
• Bay Gezen 14
• Dünya Döndükçe İnsan Gezdikçe
• Bir Gezginin Dünyası
• Bir Tutam Dünya
• Ve Sekiz Oldu
• Ufukların Ötesinde
• Sibirya’dan Şili’ye
• Gezginin Gölgesi
• Göçmen Kuşun Kanadında
• Köşe Bucak Dünya
• Yol Çağrısı
• Gizemli Coğrafyalar
• Dünya Kalemimin Ucunda
• Büyük Dünyada Küçük Adımlar
• Gezi Rehberi
• Bu Kitap Başka / Anılar

Bonus: Unutulmaz Gezi Anıları & 88 Gezgin 101 Anı

Standart seyahat gezi kitaplarından farklı olarak bu eser bir derleme şeklinde hazırlanmış. Kitabın isminden de anlaşılacağı üzere bu yapıtta 88 gezginin 101 anısı bulunuyor. Gezginlerin maceralarını, tarihi ve turistik yerler hakkındaki yorumlarını, gezilecek yerlerle ilgili verdikleri ipuçlarını bulabileceğiniz farklı bir kitap. Kitabın derlenmesinde Prof. Dr. Orhan Kural’ın da büyük ölçüde katkısı olduğunu buraya not düşmüş olalım.

Derleyen: Timur Özkan – Orhan Kural
Yayınevi: Beril Yayınları
Sayfa sayısı: 390

Diğer Gezi Rehberi Kitapları & Gezi Yazıları

# Yol Hali
Prof. Dr. Nazan Bekiroğlu / Timaş Yayınları

# Şura Şehirleri
Erdoğan Aslıyüce / Yesevi Yayıncılık

# 4 Kıta 8 Ülke
Erdoğan Aslıyüce / Yesevi Yayıncılık

# Suriye ve Ürdün Seyahatnamesi
Fazlı Bulut / Favori Yayıncılık

# Ben Ordayken
Serkant Gürgünlü / Cinius Yayınları

# Oaxaca Günlüğü
Oliver Sacks / Yapı Kredi Yayınları

# Seyahatname-i Süreyya
İhsan Süreyya Sırma / Beyan Yayınları

# Gezdim Gördüm Yazdım
Veli Yalçın / Favori Yayınları

# Kuş Uçar Kervan Geçer
F. Hande Topbaş / Şule Yayınları

# Motosikletle İtalya
Naim Kandemir / Notabene Yayınları

# Bir Seyyahın Kaybolma Kılavuzu
Özcan Yurdalan / Agora Kitaplığı

# Balkan Yolcusu
Füruzan / Yapı Kredi Yayınları

# Viyana ve Berlin Sefaretnameleri
Ahmed Resmi Efendi / Tercüman 1001 Temel Eser Serisi

# Japon Yapmış Türk Gezmiş
Onur Ataoğlu / Çınar Yayınları

# Batı Günlüğü
Fahrettin Gün / Beyan Yayınları

# Yaşasın Gezerken Kayboldum
Nuray Kayacan / Hayat Yayınları

# Seyahatname Serisi
Yavuz Çekirge / Hermes Yayınları

# Yarasını Saklayan Şehirler
Atıf Bedir / Cümle Yayınları

# Seyir Defterleri
Kristof Kolomb / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

# Tuna Kıyıları
Falih Rıfkı Atay / Pozitif Yayınları

# Gezerek Gördüklerim
Falih Rıfkı Atay / Pozitif Yayınları

# Seyyah
Adem Özköse / Pınar Yayınları

# Domaniç Dağlarının Yolcusu
Şükufe Nihal / Timaş Yayınları

# Ayrıcalıklı Rotalar – Türkiye
Saffet Emre Tonguç / Hürriyet Yayınları

# Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları
Fyodor Mihailoviç Dostoyevski / İletişim Yayınları

# New York / Bilmek İstediğiniz Her Şey
Klay Lamprell / NTV Yayınları

# Hac
Necip Fazıl Kısakürek / Büyük Doğu Yayınları

# Bismillah Hotel
Hakan Albayrak / Vadi Yayın Grubu

# Latin Amerika & Alternatif Bir Gezi Rehberi
Okan Okumuş / Kolektif Kitap

# Yaşasın Sırt Çantası: Gezginin El Rehberi
Okan Okumuş / Kolektif Kitap

# Uzak Name
Mehmet Yaşin / Doğan Kitap

# Benim Gözümle Coğrafyalar
Mehmet Azimli / Mana Yayınları

# Dünya Turuna Nasıl Çıkılır?
Serkan Ocak, Yücel Sönmez, İsmail Sarı / Hürriyet Kitap

# Mavi Yolculuk
Azra Erhat / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

# Yolculuklar Üzerine
Stefan Zweig / Everest Yayınları

# Paris, Frankfurt… Yahut Hiç!
Ahmet Haşim / Notos Kitap

# Doğu Avrupa’da Yolculuk
Gabriel Garcia Marquez / Can Yayınları

# Seyahat Sanatı
Alain de Botton / Sel Yayıncılık