1990 yılında il olan Batman, Türkiye’nin en genç şehirlerinden biri olsa da, binlerce yıllık geçmişi ile kadim bir tarihe şahitlik etmiş bir coğrafya. Özellikle 4 binden fazla mağaranın bulunduğu Hasankeyf ilçesi Sümerler, Asurlular, Babilliler gibi nice medeniyetlerin barınma merkezi olmuş bir yöre. Yapıldığı çağlardan beri bozulmadan günümüze ulaşan bu oyma mağaralar, dünyada nadir görülen güzellikler arasında yer alıyor.
Dicle Nehri’nin suladığı ve Batman Ovası’nın beslediği bu şehir; sahip olduğu eski çarşıları, tarihi köprüleri ve camileri, manastırları, kaleleri ve ören yerleri ile mutlaka ziyaret edilmesi gereken değerlerimizden biri.
Peki doğal ve tarihi güzellikleri ile öne çıkan Batman nasıl bir şehir? Öğrenci ve memurları Batman’da nasıl bir yaşam bekliyor? Batman’ın ekonomisi, ulaşım yolları, iklimi ve yöresel mutfağı ile ilgili derlediğimiz bilgilere hep birlikte bakalım.
İçerikler
Batman Nerede? Nasıl Gidilir?
Batman ilimiz Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Dicle Nehri’nin kolları arasında konumlanıyor. Batman’ın komşuları; kuzeyde Muş, kuzeydoğuda Bitlis, doğuda Siirt, güneyde Mardin, batıda ise Diyarbakır’dır.
Batman ulaşım rehberi genel olarak şu şekilde;
# Batman Karayolu Ulaşımı;
Batman; kuzey, güney ve doğu yönünden gelen anayol kavşaklarının kesişim noktasında kaldığı için kara yolu ile ulaşımın kolay olduğu bir şehirdir. İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerden Batman’a direkt otobüs seferleri bulabilirsiniz. Fakat Türkiye’nin batı kesiminden Batman’a kara yolu ile gelenleri oldukça uzun bir yolculuk bekliyor.
Batman Şehirlerarası Otobüs Terminali (BAŞTİ), şehir merkezine birkaç kilometre mesafede ve ulaşım sorunu bulunmuyor. Şehir içi belediye otobüsleri ya da minibüslerle kısa sürede otogara gidebilirsiniz.
- İstanbul – Batman arası yaklaşık 1500 kilometre ve 18 saat.
- Ankara – Batman arası yaklaşık 1000 kilometre ve 12 saat.
- İzmir – Batman arası yaklaşık 1500 kilometre ve 18 saat.
- Gaziantep – Batman arası yaklaşık 400 kilometre ve 5 saat.
- Diyarbakır – Batman arası yaklaşık 100 kilometre ve 1 saat 30 dakika.
- Trabzon – Batman arası yaklaşık 650 kilometre ve 9 saat.
# Batman Havayolu Ulaşımı;
Batman Havalimanı şehir merkezine yaklaşık 7 km. mesafede bulunuyor. Merkez ile havaalanı arasında ulaşım sağlamak için belediye otobüsü, taksi, özel firma servislerini kullanabilir ya da araç kiralayabilirsiniz.
Batman Havalimanı’na; İstanbul ve Ankara’dan direkt, diğer illerden ise aktarmalı uçuş seferleri bulabilirsiniz.
# Batman Demiryolu Ulaşımı;
Batman’a trenle gitmek isteyenler için bir Ekspres bir de Bölgesel Tren seçeneği mevcut. Batman Tren İstasyonu şehir merkezinde, Akyürek Mahallesi’nde bulunuyor. Batman’dan geçen tren seferleri şu şekilde.
Güney Kurtalan Ekspresi
Ankara ile Kurtalan arasında haftanın 5 günü sefer yapan Güney Kurtalan Ekspresi, Batman sınırları içinden geçiyor.
Güney Kurtalan Ekspresi tren durakları;
Ankara • Kayseri • Sivas • Malatya • Diyarbakır • Batman • Kurtalan (Siirt)
Batman ↔ Diyarbakır Bölgesel Treni
Batman ile Diyarbakır arasında her gün düzenli olarak tren seferi yapılıyor.
Batman ↔ Diyarbakır arasındaki tren istasyonları;
Batman • Salat • Çöltepe • Bismil • Seyithasan • Ambar • Ulam • Arzuoğlu • Uğur • Bozdemir • Diyarbakır
Batman Tren Garı Telefon: 0 (488) 213 27 70
TCDD Taşımacılık İletişim Hattı: 444 8 233 (444 TCDD)
TCDD Taşımacılık Online Bilet: ebilet.tcddtasimacilik.gov.tr
Kısaca Batman Tarihi
Batman’ın ilk kuruluş yılları ile alakalı net bilgiler olmamakla beraber, bu şehrin eskiden aynı bölgede bulunan İluh adlı bir köyün yerini aldığı tahmin ediliyor.
Batman’ın da içinde bulunduğu bölge Antik Çağ’da Asurluların hakimiyeti altındaydı. Daha sonrasında sırasıyla Kimmerler, İskitler, Medler ve Pers İmparatorluğu bu yörede etkin oldu. M.Ö. 330’a kadar Pers yönetiminde kalan Batman ve çevresi daha sonra Büyük İskender tarafından ele geçirildi. Sonraki yüzyıllarda Sasaniler ile Bizans İmparatorluğu arasında dönem dönem el değiştiren Batman, Halife Ömer’in fethi ile (639) İslam coğrafyasına dahil oldu.
11. yy. sonrası bölgeye yayılan Türkmenler bu çevrede hakimiyet kurmaya başladılar. 1085 yılında Sultan Melikşah tarafından Selçuklu İmparatorluğu’na katılan Batman, ardından Eyyubiler, Moğollar, Akkoyunlular, Safeviler dönemlerinden geçip, nihayetinde 1514 yılında Osmanlı sınırlarına katıldı.
Osmanlı İmparatorluğu zamanında Batman, Siirt sancağına bağlandı. Batman sonraki yıllarda uzun süre gelişim gösteremedi ve küçük bir yerleşim yeri olarak kaldı. Ta ki 1940’lı yıllarda bölgede petrol işletmeleri kurulana kadar. Batman rafinerisinin açılışı sonrası nüfusu hızla artan Batman, 1957’de ilçe merkezi (Siirt), 1990’da ise il merkezi oldu.
Batman Hakkında Kısa Bilgiler
Nüfus: Batman’ın 2020 yılı nüfusu yaklaşık 615 bin kişidir.
Plaka Kodu: Batman’ın plaka kodu: 72
Telefon Kodu: Batman’ın telefon kodu: 0488
Posta Kodu: Batman’ın posta kodu: 72000
Yüz Ölçümü: Batman’ın yüz ölçümü: 4.649 km²Batman Belediyesi Web Sitesi: www.batman.bel.tr
Batman Belediyesi Telefon: 0 (488) 213 27 59Batman Valiliği Web Sitesi: www.batman.gov.tr
Batman Valiliği Telefon: 0 (488) 213 89 27 – 28Batman İlçeleri;
- Beşiri
- Gercüş
- Hasankeyf
- Kozluk
- Sason
Batman Ekonomisi
Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar küçük bir kasaba görünümde olan Batman, yukarıda da belirttiğimiz gibi 1940’lı yıllardan sonra bölgede petrol çıkartılmasıyla büyük değişim ve gelişim göstermiştir. Günümüzde Türkiye’deki toplam petrol üretiminin yarıya yakın bölümü Batman’da yapılmaktadır. Bu açıdan önemli bir ildir fakat yapılan üretim ülkemiz için çok yetersiz kalmaktadır, burası da bir gerçek.
Petrol dışında, Batman ekonomisinde öne çıkan sektörler tarım ve hayvancılıktır. Yüz ölçümünün 3’te 1’i tarım arazisi olarak kullanılan Batman’da yetiştirilen başlıca ürünler; buğday, arpa, kırmızı mercimek, nohut, antepfıstığı ve sofralık çekirdekli üzümdür. Son yıllarda seracılık ve bağcılık faaliyetleri de çoğalmıştır. Ayrıca Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) bölgesinde yapılan toplam süt üretiminin ciddi bir bölümü de Batman’da yapılmaktadır.
Şehirde en çok üretim yapan ve istihdam sağlayan faaliyet alanları ise; kimya, kauçuk ve plastik ürünleri, tütün, metal eşya, tekstil ve giyim sektörleridir.
Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) içinde yer alan Batman; yeterli sulama imkanlarına, lokasyon avantajlarına ve yatırım teşviklerine sahip olmasına rağmen potansiyelinin altında bir ekonomik varlık göstermektedir.
Batman’ın Coğrafi Yapısı ve İklimi
Batman ilinin kuzey ve güney kesimleri yüksek, engebeli dağlık arazilerle çevrilidir. Bölgenin en yüksek noktasını Sason Dağı (Aydınlık Dağı) oluşturur. Şehrin en önemli akarsuyu ise batıdan doğuya doğru ilin ortasından geçen Dicle Nehri’dir. Dicle’nin bir kolu olan Batman Çayı ise Diyarbakır – Batman il sınırını belirler. İl merkezinde bulunan Batman Ovası yörenin en büyük ve bereketli tarım arazisidir.
Karasal iklimin hüküm sürdüğü Batman’da yazlar çok sıcak ve kurak geçer. Kışlar ise soğuk ve özellikle yüksek bölgeler kar yağışlıdır.
Batman topraklarının büyük bölümü bozkırlarla kaplıdır. Şehrin yüksek yerlerinde ardıç ve meşe ormanları, alçak kesimlerinde otsu bitkiler, kavak ve söğüt ağaçları ilin genel bitki örtüsünü oluşturur.
Batman Mutfağı ve Batman’a Özgü Yemekler
Güneydoğu Anadolu mutfağının çeşitli lezzetlerini bünyesinde barındıran Batman, önemli bir yöresel yemek kültürüne sahiptir. Zaten bulunduğu coğrafya itibariyle aksi bir durum düşünülemez. Gastronomi meraklıları için Güneydoğu, ülkemizde her zaman özel bir yere sahiptir. Batman’da bu zengin mutfak yapısından nasibini almış illerimizden biridir.
Batman mutfağının temelinde bol yağlı et yemekleri, süt ürünleri ve hamur işleri vardır. Komşu illerinde olduğu gibi çiğ köfte ve dolma çeşitleri de Batman yöresel yemeklerinin vazgeçilmezlerindendir. Batman’a özgü, yörenin geleneksel yemeklerinden bazıları şu şekilde;
- Yoğurtlu Leben
- Şam Böreği
- Yayla Çorbası ve Ayran Çorbası
- Kaburga Dolması, Mumbar Dolması ve Kışlık Dolma
- Perde Pilavı
- Batman Usulü Kütülk
- Tırşık (Batman Türlü)
- Havdel
- Çiğ Köfte
- Bayram Tatlısı
Memur ve Öğrenciler İçin Batman Nasıl Bir Yer? Batman’da Yaşam
Şehirde 2007 yılında kurulan Batman Üniversitesi bulunuyor.
Yaklaşık 20 bin civarı (2020) kayıtlı öğrencisi olan Batman Üniversitesi, henüz küçük ve gelişme aşamasında olan bir okul. Merkez kampüs şehir içinde bulunuyor ve ulaşım sorunu yok. Batı Raman Kampüsü ise şehrin yaklaşık 15 km. kadar güneyinde yer alıyor. Buraya toplu taşıma araçları ile ulaşım sağlanıyor.
Batman, orta ölçekli nüfusa sahip illerimizden biri. Öğrenci sayısı da çok fazla olmayınca şehirde ev ya da yurt bulma konusunda bir zorluk yaşamıyorsunuz. Fakat Batman çok hızlı büyüyor ve gelişiyor. Henüz 1990 yılına kadar bir ilçe iken bugün yarım milyondan fazla nüfusa sahip il durumda. Şimdilik öğrenci ya da memurlara küçük bir şehirdeymiş hissi verse de, yakın bir gelecekte bu durum değişecekmiş gibi görünüyor.
Batman’la ilgili memur yorumlarında genelde Batman’ın en iyi şark görevi yapılan yerlerden biri olduğu söylenir. Özellikle merkez ve Kozluk ilçesi daha çok ilgi gören yerler. Diğer ilçeler biraz küçük olduğu için sosyal hayat anlamında çok durağandır. Ayrıca Batman’da Güneydoğu insanının misafirperverliğini ve sıcakkanlılığını sonuna kadar hissedersiniz.
Doğal güzellikleri dışında gezip görülecek çok fazla bir yer yoktur. Fakat mahrumiyet bölgesi olarak da değerlendirilemez Batman. Şehir merkezi gün içinde oldukça hareketlidir ve her tür ihtiyacınızı karşılayabileceğiniz yerler mevcuttur. Çevresindeki büyük şehirlere de kısa sürede ulaşım sağlayabilirsiniz.
Batman pahalı mı? Batman, konaklama masrafları anlamında ortalama bir il sayılır. Ev kiraları ve yurt fiyatlarını ucuz ya da pahalı olarak değerlendirmek pek doğru olmaz. Ama konaklama harici bakarsanız Batman, Türkiye’nin ekonomik anlamda en ucuz illerinden biridir. Hem memurlar hem öğrenciler Batman’da Türkiye ortalamasına göre daha ekonomik bir yaşam sürebilirler.
