Kapat
Adıyaman Nemrut Gezi Rehberi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin batısında yer alan Adıyaman ilimiz, sayısız uygarlığa ev sahipliği yapmış olmasından dolayı medeniyetlerin her birinden farklı izler taşımaktadır.

Paleolitik (M.Ö. 7000), Neolitik (M.Ö. 5000), Kalkolitik (M.Ö. 3000) ve Tunç Çağı (M.Ö. 3000-1200) dönemlerinden başlayarak Hititler, Asurlular, Frigler, Persler, Makedonlar, Roma, Bizans, Kommagene, Abbasiler, Selçuklu ve Osmanlılar gibi birçok medeniyetin tarihini nakış nakış örmüş diyar Adıyaman.. Sözü çok uzatmadan Adıyaman’da gezilecek yerler listemize antik şehirlerden başlayalım.

Perre Antik Kenti (Pirin Ören Yeri)

Kommagene Krallığı’nın beş büyük şehrinden biri olan Perre, Perin ya da Pirin şehri olarak da bilinir. Bazı kaynaklarda da Me’arath gazze Pörön ismi ile geçmektedir. Adıyaman merkeze çok yakın (5 km.) olan Pirin Mağaraları, Malatya yolu üzerinde bulunuyor. Henüz arkeolojik çalışmalar devam etse de, şu ana kadar Kommagene Uygarlığı’ndan ortaya çıkan eserler de başlı başına görülmeye değer.

Pirin Mağaraları geniş bir alana yayılmış vaziyette olduğu için ziyaretiniz biraz vakit alacaktır. Adıyaman’ın yaz sıcağını da bilirsiniz. Akşamın serin saatlerini tercih etmenizi tavsiye ederiz.

Pirin Ören Yeri

Arsemia Antik Kenti

M.Ö. 3. yy’da, Kommagene soyundan Arsames tarafından, Yeni Kale’nin yüksek bir tepesine kurulan Arsemia Antik Kenti Helenistik, Roma ve Ortaçağ dönemlerinde kullanılmıştır.

Tepenin en üst kısmında Kral I. Mitridat Kallinikos’a ait 62 kült mezarı ve saray kalıntıları yer almaktadır. Tepenin doğusunda ise Kral Mithradates Kallinikos’a ait anıt mezar bulunmaktaydı. Olasılıkla Yakubilerin inşa ettiği Barşavma Manastırı’na taş sağlamak için tüm anıtın ortadan kaldırılmış olduğu düşünülmektedir. Burası, rivayete göre ülke yönetim merkezi olarak kullanılmış.

Mekan, Kommagene Krallığı’nın önemli anıtlarının yer aldığı bir yerdir. Nemrut Dağı’na çıkarken ilk görülen anıt, bir kaya sekisi üzerinde, başında ışınlarla tasvir edilmiş Tanrı Mithras-Helios’dur.

Arsemia’nın en göz alıcı kaya kabartması, tepeye doğru yer alan I. Antiochos ile Herakles’in tokalaşma sahnesidir. Tokalaşma, Tanrı ile Kral’ın eşit olduğunu göstermektedir. Bu sahneye deksiosis (tokalaşma) adı verilir. Bu kabartmada Kral uzun keçe külahı ve doğulu giysisi ile, Herakles ise sopası ile çıplak biçimde görülmektedir.

Adıyaman Antik Kentler

Nemrut Dağı ve Nemrut Tümülüsü

Nemrut Dağı.. Kommagene Krallığı’nın hüküm sürdüğü topraklar.. 1989 yılında Milli Park ilan edilen alan, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Adıyaman gezilecek yerler listesinin hiç şüphesiz en iddialı noktası.

Nemrut Tümülüsü, Adıyaman’ın Ankar Dağı zirvesinde, yaklaşık 2150 metre yükseklikte yer alıyor. Mekan, görüp de pişman olmayacağınızı garanti ettiğimiz bir manzaraya sahiptir. “Muazzam ufka sahip bu manzarayı ülkemizin bir başka yerinde bulamazsınız” şeklinde bir iddiada bulanabiliriz. Var mı? Varsa buyurun. Aşağıdaki yorum panelinden yazın da görelim. 🙂

Nemrut'ta Gün Doğumu

Kommagene Kralı I. Antiochos için yapılan tümülüs, kırma ve çakıl taşların yığılması sonucu oluşturulmuştur. Tümülüs etrafında teraslar yer alır. Bu teraslar üzerinde ateş sunağı ile dev heykeller ve kabartma steller bulunmaktadır.

Doğu terasında tahtlar üzerinde sıralanmış dev tanrı heykelleri yer almaktadır ve heykellerin yüzleri güneşe dönüktür. Bu terasta krallığın gökyüzünde kurduğu hakimiyetin simgesi kartal, yeryüzü hakimiyetini simgeleyen aslan heykelleri ile I. Antiochos, Tyche, Zeus, Apollon ve Herakles heykelleri bulunmaktadır. Tahtların arkasında I. Antiochos’un dini ve sosyal içerikli vasiyeti yazmaktadır. Ayrıca buradaki yazıtlarda I. Antiochos’un anne tarafından Makedon, baba tarafından Persli olduğu bilgisi yer almaktadır. Bu yüzden terastaki tanrı heykelleri hem doğu hem de batı tanrılarını temsil etmektedir. Bu terasta ayrıca kraliyet ailesinin kabartma stelleri, ateş sunağı ve aslan heykeli görülebilir. Nemrut’ta güneşin doğuşu bu terastan izlenir.

Nemrut Dağı Hakkında Bilgi

Batı terasında da dev heykeller ve I. Antiochos’un tanrılarla tokalaşma sahnesi bulunmaktadır. Astronomiyle ilintili aslan horoskop kabartması üzerinde 16 ışından oluşan 3 yıldız Mars, Merkür ve Jüpiter’i temsil etmektedir. Horoskop üzerinde okunan 7 Temmuz 62 tarihinin I. Antiochos’un tahta çıkış tarihi olduğu söylenir. Güneşin batışı bu terastan seyredilir.

Kuzey terası, doğu ve batı terasını birbirine bağlayan 180 metrelik tören yolunun bulunduğu yerdir. Terasta tamamlanmayan kabartma ve steller vardır.

Zirveye kesinlikle güneşin doğuşundan biraz zaman önce gidin, kıvrım kıvrım yollar çizen baraj manzarası eşliğinde, yeryüzüne yayılan güneşin ilk ışıklarının oluşturduğu eşsiz atmosferden mahrum kalmayın. Kahta merkezden gelecekseniz 40 km’lik bir yolunuz olacak. Bu da 1 saatlik yolculuğa tekabül eder. Buna göre plan yapabilirsiniz. Unutmadan belirtelim.. Yaz kış demeden üstünüze sağlam bir şeyler giyin. Bebekler ve yaşlılarla bu iş hiç kolay olmaz. Peşinen söyleyelim. Belli bir yerden sonra araç devam etmiyor. Tırmanış o kadar da kolay değil. Yanınıza su ve atıştırmalık bir şeyler alabilirsiniz. Zirveden inişte hediyelik eşyalar satan butik dükkanlara ve köy kahvaltısı veren yerlere uğrayabilirsiniz.

nemrut dagi adiyaman

Adıyaman Karakuş Tümülüsü

Adıyaman’ın Kahta ilçesine takriben 15 km. mesafede yer alan Karakuş Tümülüsü, kraliyet ailesinin kadınlarının gömüldüğü yığma mezar anıtıdır. Tümülüsü oluşturan taşlar granit, porfir, bazalt, kuvarsit, kireçtaşı gibi malzemelerden oluşmuştur.

Tümülüsü çepeçevre süsleyen dikilitaşlardan bugün 4 tanesi ayaktadır. Bunlar kuzey yönünde çift, doğuda tek ve güneyde üzerinde bugün sapasağlam kartal heykelinin durduğu diğer tekli sütunlardır. Çevreye saçılmış parçalardan dikilitaşların üstünde aslan ve boğa heykellerinin durduğu anlaşılmaktadır. Bu kartal figüründen dolayı bu tepenin adı Karakuş olarak bilinmektedir. Karakuş Tümülüsü’nden Arsemia Kenti ve Nemrut Tümülüsü rahatlıkla görülebilmektedir.

Adıyaman Gezilecek Yerler

Adıyaman Kalesi (Hısn-ı Mansur)

Adıyaman’da yığma tepe üzerine inşa edilen Adıyaman Kalesi, Emevi komutanı Mansur İbn-i Canava tarafından Bizans saldırılarına karşı koymak için yaptırılmıştır.

Diğer adı da Hısn-ı Mansur olan bu kale sonradan Adıyaman kentinin oluşmasına neden olmuştur. 8. yy’da onarım gören kale son dönemlere kadar harap durumda idi. Günümüzde ise Adıyaman Belediyesi tarafından sürdürülen çalışmalarla kale ve çevresi düzenlenmiştir. Bugün kale vatandaşların uğrak yeri haline gelmiştir ve özellikle serinlemek, kuş sesleri arasında dinlenmek ve şehri tepeden izlemek için tercih edilmektedir.

Adıyaman Şehir Logo

Eski Kahta Kalesi (Adıyaman Yeni Kale)

Adıyaman Kahta’ya bağlı Kocahisar Köyü yakınında bulunan Kahta Kalesi’nin yapım tarihi bilinmemekte olup, Hititlilerden kaldığı tahmin edilmektedir.

Buraya hakim olan devletler tarafından onarılan ve bazı eklerle büyütülen kale en son Memluklular döneminde onarılmıştır. Kaleden Kahta Çayı’na inen 400 metre uzunluğundaki merdivenli gizli yol, kalenin kuşatılmasına karşın Kahta Çayı’ndan kalenin su ihtiyacını karşılamak için inşa edilmiştir.

Kalenin güney yamacında Kommagene Krallığı’nın başkenti Arsemia ve Kral I. Antiochos hakkında bilgilerin yer aldığı Yunanca yazıt bulunmaktadır. Kalenin içindeki düzlük alanda da cami, hamam ve su sarnıcı kalıntıları yer almaktadır.

Adıyaman Yeni Kale

Cendere (Septimius Severus) Köprüsü

Cendere Köprüsü, Adıyaman Kahta Çayı’nın bir kolu olan Cendere Çayı üzerine kurulmuştur. Ana kaya üzerine tek kemerli olarak inşa edilen köprü dev kesme taşlardan oluşmaktadır.

Roma İmparatoru Septimius Severus tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Üzerinde 4 sütunu bulunan köprünün bugün 3 tanesi ayaktadır. Bunlardan ikisi Septimius Severus ve karısı Iulia Domna adına dikilmiş korinth başlıklı sütunlardır. Sütunların üzerini süsleyen hayvan figürleri günümüze ulaşamamıştır. Diğer iki sütun ise Septimius Severus’un oğulları Carakalla ve Geta onuruna yapılmış yine korinth başlıklı sütunlardır. Kardeş kavgası sonucunda Geta’ya ait sütun yok edilmiştir. Yıkılan sütunun yeri bugün de görülebilmektedir.

Köprü üzerindeki 4 kitabe Roma dilinde yazılmıştır ve hala okunabilir durumdadır.

Günümüze kadar araç trafiğine açık olan köprü, 2005 yılında yeni köprünün trafiğe açılması ile koruma altına alınmıştır.

adiyaman cendere koprusu

Adıyaman Ulu Cami

Bir şehir sayısız medeniyetlere ev sahipliği yapacak ama Ulu Cami’si olmayacak. Olacak iş mi! 🙂 Elbette Adıyaman’ın da Ulu Cami’si var. Efendim şöyle anlatalım..

Adıyaman Çarşısı içinde bulunan Ulu Cami kentin en büyük camisidir. Adıyaman’da gezilecek turistik yerlerden biri olan eserin kayıtlarda Zülkadiroğullarından Alaü’d-Devle tarafından 1873 yılında yaptırıldığı yazmaktadır.

Kareye yakın dikdörtgen planlı cami, kesme taştan inşa edilmiştir. Caminin üstü dört paye üzerine oturmuş bir ana kubbe ve bu kubbeyi destekleyen dört küçük kubbe ile örtülüdür. Caminin üç kapısı bulunmaktadır. Kuzeydeki kapısının önünde beş bölümlü bir son cemaat yeri vardır. Girişin ahşap kapısı 1902 yılında yapılmış oldukça güzel bir eserdir.

Adıyaman Tarihi Yerler

Safvan Bin Muattal Türbesi

Safvan Bin Muattal, Hz. Muhammed’e (s.a.v) arkadaş ve yoldaş olmuş bir sahabedir. Hz. Ömer’in halifeliğinde, Bizans üzerine gönderilen ordulardan birinde komutan olan Safvan Bin Muattal, Adıyaman Samsat’ta şehit düşmüş ve burada defnedilmiş. Türbe Samsat merkezden kuzey istikamete (Havalimanı ve Kahta istikametine) giden otoyola yakın bir mesafede bulunuyor.

Safvan Bin Muattal Turbesi

Adıyaman Müzesi

Şehir merkezinde tek katlı olarak inşa edilmiş butik bir müze. Müzede Nemrut Dağı ve tümülüslerin maketi bulunuyor. Paleolitik, Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağı, Demir Çağı, Helenistik, Roma, Bizans, İslam, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalma eserler sınırlı sayıda da olsa teşhir edilmiş. Fakat şunu belirtelim ki tarihin en eski medeniyetlerine ev sahipliği yapmış Adıyaman için çok daha büyük bir müze yapılabilirdi. Büyük beklentiler olmadan uğrayabilirsiniz.

adiyaman muzesi

Adıyaman Mağaraları

# Göksu Mağarası: Adıyaman’ın Besni ilçesindeki Göksu Irmağı çevresinde bulunan Göksu Mağarası, doğal bir mağara olup sarp kayalıklar üzerinde yer almaktadır.

# Palanlı Mağarası: Adıyaman merkeze yaklaşık 15 km. mesafede bulunan Palanlı Mağarası doğal bir güzelliğe sahiptir. Derin bir vadide yer alan mağara duvarlarında eski zamanlardan kalma geyik figürünü görmek mümkündür.

# Gümüşkaya Mağarası: Adıyaman’ın Gümüşkaya köyünde bulunan mağara, tünel şeklinde birbirine bağlı birden fazla mağaradan oluşmaktadır. Mağaranın il merkezine olan mesafesi takriben 55 km’dir. Bu alanın tarihte konut olarak kullanıldığı düşünülmektedir.

# Kitap Mağarası: Adıyaman’ın İndere köyü içinde bulunan Kitap Mağarası, kayaların oyulması sureti ile oluşturulmuştur. Demir Kale adı ile de anılan mağarada erken dönem Hristiyanların yerleşim birimleri yer almaktadır.

adiyaman magaralari

Adıyaman Doğal Gölleri

Adıyaman sınırları içinde dört tane doğal göl bulunuyor. Gölbaşı Gölü, Azaplı Gölü, İnekli Gölü ve Abdulharap Gölü’nü Adıyaman’da gezilecek doğal yerler listemize alabiliriz.

# Gölbaşı Gölü: “Adıyaman’da şöyle bir gezip biraz serinleyelim, yürüyüştür, bisiklettir değişik aktiviteler yapalım. Bu arada çocukların da oynayacağı parklar bahçeler olsun. Bol oksijen olsun, manzara o biçim olsun. Ağaçlar, çimenler, gölde yüzen ördekler olsun.. Bir nefes alalım.. Huzur bulalım..” diyorsanız Gölbaşı ilçesinden çıkış yönünde bulunan bu tabiat parkı tam size göre. Fazlası var eksiği yok. Mescit, restoran, tuvalet gibi ihtiyaçlar da düşünülmüş. Adıyaman’ın en meşhur yerlerinden biri olan mekanın hafta sonu yoğun olacağını belirtelim.

# Azaplı Gölü: Gölbaşı ilçesinin batı tarafındadır. Azaplı Gölü, kışın sularının çoğalmasıyla Gölbaşı Gölü ile adeta birleşik bir manzara oluşturur.

# İnekli Gölü: Adıyaman’ın doğal göllerinden biridir. Göl, yağışların arttığı dönemlerde oluşan kanallarla Gölbaşı ve Azaplı göllerine bağlanır.

# Abdülharap Gölü: Çalikhan ilçesinde bulunan gölün yüz ölçümü 5 km² olup, yüzeyi saz ve otlarla kaplıdır.

İnekli Gölü Gölbaşı

Gezmek görmek isteyenler için Adıyaman Baraj Gölleri’nin isimlerini de buraya not düşelim;
Atatürk Barajı Gölü, Çam Gazi Barajı Gölü, Çat Barajı Gölü.

Adıyaman Şifalı Sular

# Çelikhan Şifalı Suları: Adıyaman’ın Çelikhan ilçesinde bulunan Çelikhan İçmesi, ülkemizin doğal güzelliklerindendir. İçmenin böbrek taşı düşürme, mide, bağırsak ve safra kesesi rahatsızlıklarına faydası vardır. Ayrıca sağlıklı zayıflama için de etkili olduğu bilinmektedir.

# Besni İçmesi: Adıyaman’ın Besni ilçesinde bulunan içmenin, başta bağırsak rahatsızlıkları olmak üzere kronik kabızlık ve mide iltihaplanmasına iyi geldiği rivayet ediliyor.

# Kotur İçmesi: Suyu soğuk olan bu içmenin mide ve bağırsak rahatsızlıklarına iyi geldiği söylenmektedir. Kotur İçmesi, Adıyaman merkezine 25 km. mesafededir.

Şifalı Termal Kaplıca Suları

Adıyaman Mesire Yerleri

# Değirmenbaşı Mesire Yeri: Adıyaman’ın Kahta ilçesinde bulunuyor. Bir vadide yer alan bu mesire alanı, temiz havası ve kayalıklar arasından akıp giden çayı ile Adıyaman halkının çokça tercih ettiği bir yerdir.

# Karadağ Ormanlık Alanı: Adıyaman merkezde bulunan güzel bir mesire alanıdır. Bahar ve yaz aylarında hafta sonu oluşan aşırı yoğunluktan dolayı, imkanı olanlara hafta içi gitmesini tavsiye ederiz.

# Sugözü Mesire Alanı: Değirmen Çayı mesire alanı olarak da bilinen bu yer, Besni ilçesine 9 km, Adıyaman merkeze yaklaşık 60 km. mesafededir. Doğal yapısı, havuzu, yaz aylarındaki serinliği, akarsuları ve yeşillik alanı ile Adıyaman ilinin belki en güzel mesire alanlarından biridir. Fakat hafta sonları aşırı yoğunluktan dolayı gittiğinize pişman olacağınızı buradan bildirmiş olalım. Havuza girmek isteyenlerin tedarikli gitmesi gerektiğini de hatırlatalım.

# Gölbaşı Gölü: Yukarıda göller listesinde de bahsettiğimiz mekan aynı zamanda harika bir mesire alanıdır.

Adıyaman Piknik Yerleri

Adıyaman’da Gezilecek Diğer Yerler;

  • Haydaran Kaya Mezarları
  • Turuş Kaya Mezarları
  • Sofraz Ören Yeri
  • Abuzer Gaffari Türbesi
  • Zeynel Abidin Türbesi
  • Adıyaman Yenipınar Cami
  • Keleş Konağı

Adıyaman Harfane Sıra Geceleri

Adıyaman’da yöre halkı arasında Harfane adı verilen müzikli toplantılar yapılmaktadır. Bu gelenek Adıyaman’ın öne çıkan kültürlerinden biridir. Bu topraklara gelip de bu geleneği yaşamadan gidilir mi? (Gidilir tabi, niye gidilmesin 🙂 )

Osmanlı İmparatorluğu döneminde kurulmuş olan Ahilik teşkilatına üye olan esnafların, hafta sonları hem yorgunluk atmak hem de sosyalleşmek adına düzenlemiş oldukları bu toplantılar, zamanla halk arasında da yapılır olmuş. Bu toplantılarda güncel sohbetler yapılmakta, şarkı, türkü, mani ve gazeller söylenmekte ve çeşitli oyunlar oynanmaktadır. Bunun yanı sıra bu toplantılara katılan insanlara yiyecek ve içecek ikramında bulunulur. Adıyaman Harfane Sıra Geceleri, yöresel mutfak lezzetleri ve türkülerle farklı bir atmosfer yaratarak yerli ve yabancı gezginlerin ilgisini çekmektedir.

Adiyaman Harfane Sira Geceleri

Adıyaman Uluslararası Kahta Kommagene Festivali

Kahta Kaymakamlığı ve Kahta Belediye Başkanlığı tarafından her yıl Eylül ayının son haftası Uluslararası Kahta Kommagene Festivali düzenlenmektedir. Binlerce yerli ve yabancı katılımcının yer aldığı festivalin amacı; kültür mirasımız olan Nemrut Dağı’ndaki Kommagene Krallığı’nın tarihi ve kültürünü ülkelere tanıtmak, Adıyaman’ı yurt içi ve yurt dışında turizm cazibe merkezi haline getirmektir.

Festival süresince paneller, sergiler, konserler, sempozyumlar yapılmakta, turizmciler, yazarlar ve sanatçılar tarafından sunumlar gerçekleştirilmektedir. Festivale katılmadan önce kaymakamlıktan bilgi almanızı tavsiye ederiz.

Uluslararasi Kahta Kommagene Festivali

Adıyaman Gölfest Festivali

Adıyaman Gölbaşı Belediyesi ve Gölbaşı Kaymakamlığı’nın katkılarıyla düzenlenen Gölfest Festivali daha çok Ekim ayının ilk haftalarında gerçekleştirilmektedir. 19 yıl önce bir hastalık sonucu zarar gören Gölbaşı üzümünü tekrar çiftçilerin gündemine almak ve ekonomiye kazandırmak için o zamanın yetkilileri tarafından bu festival başlatılmıştır.

Peygamber üzümü festivali olarak bilinen bu etkinlik, kapsamı genişletilerek Gölfest adını almıştır. Festival boyunca konserler, yarışmalar, seminerler ve şölenler düzenlenmektedir. Festivale katılmadan önce kaymakamlık ya da belediyeden tarih ve etkinlik detayları hakkında bilgi almanızı tavsiye ederiz.

adiyaman golfest

Adıyaman’dan Ne Alınır?

Adıyaman Gezi Rehberi yazımızın sonuna gelmişken birkaç tavsiyede de bulunmuş olalım. Kent merkezindeki Tarihi Oturakçı Pazarı’nda yöreye özgü kilimleri, halıları, cicim heybe gibi el sanatı ürünleri bulabilirsiniz. Nemrut yakınlarında da çeşitli el sanatlarının satıldığı mağazalar bulunuyor. Buralardan Nemrut Dağı’ndaki heykelleri temsil eden hediyelikleri satın alabilirsiniz.

Şire pazarından akciğer dostu olarak bilinen ve Peygamber üzümü olarak da adlandırılan Besni üzümü, A, B vitaminleri ve demir yönünden zengin olan muska, siyah ve beyaz üzümün karışımından elde edilen pestil de alabilecekleriniz arasında. Ayrıca Türkiye’de çiğ köfte denince akla gelen iki ilden biri Adıyaman’dır. Adıyaman usulü etsiz çiğ köfteyi de mutlaka denemenizi öneririz.

ADIYAMAN NASIL BİR YER? ADIYAMAN HAKKINDA BİLGİ (TIKLAYIN)

Adıyaman Çiğ Köftesi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir