Çankırı Nasıl Bir Yer? Çankırı Hakkında Bilgi

İç Anadolu’nun küçük ve şirin şehri Çankırı.. Daha doğrusu halkın tabiriyle Çangırı.. Neredeyse bir asırdır vilayet statüsünde olan Çankırı, nedense bugün bile birçokları tarafından Ankara’nın bir ilçesi zannediliyor. Tanıtım eksikliğinden midir, yoksa şehirde gezen 06 plakalı araçların çokluğundan mıdır bilinmez. Ama tarih boyunca nice uygarlıkların yurt edindiği, zengin kültürel miraslara ve eşsiz tabiat güzelliklerine sahip Çankırı, kesinlikle gezip görülmesi gereken apayrı bir şehir. Hem Karadeniz’in hem de Orta Anadolu’nun özelliklerini bünyesinde toplayan bir kent.

Madem yeterince bilinmiyor, tanınmıyor.. O halde iş başa düştü dedik ve bu güzide şehrimizi size tanıtmak istedik. Çankırı nasıl bir şehir? Özellikle dışarıdan gelen öğrenci ve memurları burada neler bekliyor? Şehrin tarihi, iklimi, ulaşım olanakları ve yöresel mutfağı hakkında bilgiler vereceğimiz bu yazımızda Çankırı ilimizi biraz daha yakından tanıyalım.

Çankırı Nerede? Nasıl Gidilir?

Çankırı ilimiz İç Anadolu Bölgesi’nin kuzey kesiminde yer almaktadır. Çankırı’nın komşuları; kuzeyde Kastamonu, doğuda Çorum, batıda Bolu, güneyde Kırıkkale ve Ankara, kuzeybatıda ise Karabük’tür.

Çankırı ulaşım rehberi genel olarak şu şekilde;

# Çankırı Karayolu Ulaşımı;
Çankırı, hem batı-doğu istikametinde Türkiye’yi boydan boya geçen E-80 Karayolu’nun, hem de kuzey-güney istikametinde Karadeniz’i İç Anadolu’ya bağlayan Tarihi İstiklal Yolu’nun (Ankara-Çankırı-Kastamonu-İnebolu Yolu) üzerinde yer almaktadır. Bu nedenle ülkemizin bütün bölgelerinden Çankırı’ya kara yolu ile ulaşım oldukça kolaydır. Başta Ankara olmak üzere büyük şehirlerin birçoğundan, ayrıca Kırıkkale ve Karabük’ten Çankırı’ya düzenli olarak otobüs seferleri de yapılmaktadır. Çankırı Otobüs Terminali il merkezindeki Abdulhalik Renda Mahallesi’ne yer alıyor.

• İstanbul – Çankırı arası yaklaşık 470 kilometre ve 5 saat 30 dakika.
• Ankara – Çankırı arası yaklaşık 135 kilometre ve 1 saat 30 dakika.
• İzmir – Çankırı arası yaklaşık 730 kilometre ve 8 saat 30 dakika.
• Kayseri – Çankırı arası yaklaşık 350 kilometre ve 4 saat.
• Van – Çankırı arası yaklaşık 1120 kilometre ve 14 saat.
• Trabzon – Çankırı arası yaklaşık 655 kilometre ve 7 saat 30 dakika.

# Çankırı Havayolu Ulaşımı;
Çankırı il toprakları içerisinde herhangi bir havaalanı bulunmuyor. Çankırı’ya uçakla ulaşım için kullanabileceğiniz en yakın havalimanları ve mesafeleri şu şekilde;

• Kastamonu Havalimanı – Çankırı Merkez arası yaklaşık 100 km. ve 1 saat 20 dakika.
• Ankara Esenboğa Havalimanı – Çankırı Merkez arası yaklaşık 110 km. ve 1 saat 30 dakika.

# Çankırı Demiryolu Ulaşımı;
Çankırı, 1930’lu yıllarda açılan Ankara-Zonguldak demiryolu hattındaki şehirlerimizden biri. Fakat bu hat ürerinde hizmet veren Karaelmas Ekspresi revizyon çalışmaları sebebiyle 2010 yılında seferden kaldırıldı. Şu an için Çankırı’da trenle yolcu taşımacılığı yapılmıyor (2021).

TCDD Taşımacılık İletişim Hattı: 444 8 233 (444 TCDD)
TCDD Taşımacılık Online Bilet: ebilet.tcddtasimacilik.gov.tr

Kısaca Çankırı Tarihi

Yakın tarihimizde yapılan yüzey çalışmaları sonrası Çankırı yöresinde Orta Paleolitik Dönem’e ait bazı kalıntıların olduğu ortaya çıkmıştır. Hatta Eldivan, Orta ve Kurşunlu ilçelerinde bulunan bu kalıntıların içindeki bazı taş aletlerin Alt Paleolitik Dönem’e kadar uzanabileceği düşünülmektedir. Sonraki çağlarda da yerleşim yeri olarak kullanılan Çankırı ve çevresi Hattiler, Luviler ve Arzavalilar gibi Küçük Asya halklarına ev sahipliği yapmıştır.

Eski çağlarda bu yöre Hitit Devleti’nin kontrolü altındaydı. M.Ö. 1200 yıllarında Hitit Uygarlığı yıkılınca Orta Anadolu toprakları Paflagonların eline geçti. Çankırı’nın ilk yerleşim yerlerinden biri olan Gangra Kalesi’nin de bu dönemde yapıldığı tahmin edilmektedir. Kısa bir süre Pontus Krallığı’nın da yönettiği şehir Roma İmparatorluğu zamanında ise önce Galatya, daha sonra Paflagonya vilayetlerinin içine dahil edildi. Romalıların Germanikopolis olarak adlandırdığı bu kent her daim önemini koruyan bir beldeydi. Bu süreçte defalarca Emevi akınlarına uğrayan Çankırı, güçlü kalesi sayesinde uzun bir süre fethedilemedi.

Çankırı’nın Türk hakimiyetine geçişi 1071 Malazgirt Zaferi ile gerçekleşmiştir. Süleyman Şah’ın komutanlarından olan, aynı zamanda Çankırı’da bir türbesi bulunan Karategin bu toprakları fetheden kişi olarak tanınır. Malazgirt Zaferi sonrası Danişmendliler tarafından idare edilmeye başlanan Çankırı, bir dönem Bizans istilasına uğrasa da tekrar Dânişmendlilerin eline geçmiş, Selçukluların idaresine girene kadar da öyle kalmıştır. Selçuklular dağıldıktan sonra ise bölge toprakları sırasıyla Candaroğulları, İsfendiyaroğulları ve Osmanlı sınırlarına dahil olmuştur. Çankırı, Osmanlı yönetimi altındayken Anadolu eyaletine bağlı bir sancak merkeziydi. 1846 yılında ise Kastamonu vilayetine bağlandı. Cumhuriyetin ilanı sonrasında da Türkiye’deki illerden biri olarak yerini aldı.

# Çankırı Adının Kaynağı

Antik çağlarda Paflagonya olarak bilinen bölgede yer alan Çankırı’nın o dönemki ismi Gangra idi. İlk olarak Grek ve Roma kaynaklarında belgelenen bu isim, daha pek çok farklı tarihi kaynakta da yer almaktadır. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Kangırı veya Kângarı olarak da ifade edilen Gangra adı, yüzyıllar içinde halk etimolojisine uygun olarak değişime uğramış ve Çankırı’ya evrilmiştir.

Çankırı Hakkında Kısa Bilgiler

Nüfus: Çankırı’nın 2020 yılı nüfusu yaklaşık 200 bin kişidir.
Plaka Kodu: Çankırı’nın plaka kodu: 18
Telefon Kodu: Çankırı’nın telefon kodu: 0376
Posta Kodu: Çankırı’nın posta kodu: 18000
Yüz Ölçümü: Çankırı’nın yüz ölçümü: 7.490 km²

Çankırı Belediyesi Web Sitesi: www.cankiri.bel.tr
Çankırı Belediyesi Telefon: 444 03 18

Çankırı Valiliği Web Sitesi: www.cankiri.gov.tr
Çankırı Valiliği Telefon: 0 (376) 213 11 03

Çankırı İlçeleri;

• Atkaracalar
• Bayramören
• Çerkeş
• Eldivan
• Ilgaz
• Kızılırmak
• Korgun
• Kurşunlu
• Orta
• Şabanözü
• Yapraklı

Çankırı Ekonomisi

Çankırı ekonomisinin büyük bölümü tarıma dayanmaktadır. Şehrin gelir kaynağının yaklaşık yüzde 50’sini oluşturan tarım sektörünü hayvancılık, ormancılık, sanayi ve hizmet sektörleri takip eder. Verimli topraklara sahip Çankırı’da yetiştirilen başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mısır, kavun, karpuz, şeker pancarı, domates, fasulye, mercimek, burçak, fiğ ve patatestir. Özellikle nehir kenarlarında bağcılık yapılır ve bol miktarda sebze, meyve üretilir.

Çayır ve meraların geniş yer kapladığı Çankırı’da büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılır. Bunun yanında kümes hayvancılığı ve arıcılık da il ekonomisine kısmen katkı sağlar. Çankırı, sanayi ve madencilik alanlarında ise henüz gelişim aşamasındadır. İldeki sanayi kuruluşlarının büyük bölümü yine tarıma dayalıdır. Süt, un ve yem fabrikaları ile kaya tuzu üretimi bu alanda öne çıkan faaliyetlerdir. İl toprakları maden bakımından zengin olsa da çıkartılan madenler alçıtaşı, betonit ve linyit ile sınırlıdır. Ayrıca Türkiye’deki en büyük kaya tuzu rezervi Çankırı’da bulunmaktadır.

Çankırı’nın Coğrafi Yapısı ve İklimi

Çankırı il topraklarının yarıdan fazlası yüksek dağ ve tepelerden oluşur. Özellikle kentin kuzeyinde uzanan Ilgaz Dağları 2500 metreden daha yüksek zirvelere sahiptir. Bu dağ sırasının güneyinde ise Çorum-Kastamonu sınırından başlayıp batıya yönelen farklı dağ uzantıları bulunur. Dağların hakim olduğu bölgelerde yayla diyebileceğimiz alanlar ise çok nadirdir. Çankırı’da bulunan ovalar ise Türkiye’nin en uzun nehri olan Kızılırmak’ın oluşturduğu havzada yoğunlaşır. Fakat bu havzadaki sular tuzlu olduğu için tarım arazisi olarak kullanıma çok uygun değildir. Devrez Çayı ve Tatlıçay çevresi de ova bakımından kısmen zengindir. İl sınırlarında kayda değer büyüklükte göl bulunmamaktadır.

Çankırı, Karadeniz ile İç Anadolu bölgeleri arasında geçiş güzergahında bulunmasına rağmen topraklarının tamamında İç Anadolu’ya özgü karasal iklim hüküm sürmektedir. İl merkezi ve çevresinde kışlar serin, yazlar ılımandır. Çerkes ilçesi ve civarında ise kışlar daha soğuk, yazlar serindir.

İlin kuzeyindeki yüksek kesimlerde bitki örtüsü iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Özellikle Yapraklı ilçesi ve çevresindeki yağış fazlalığı buraları bitki örtüsü bakımından zengin kılar. Merkezden güneye inildikçe yeşil alanların kapladığı alan azalır.

Çankırı Mutfağı ve Çankırı’ya Özgü Yemekler

Orta Anadolu’nun geleneksel beslenme özellikleri görülen Çankırı mutfağında, daha çok buğday ve buğday ürünleri üzerine yoğunlaşan bir yapı hakimdir. Çörek, gözleme, börek gibi hamur işlerinin ve sebze yemeklerinin sık tüketildiği Çankırı yöresinde et ve diğer hayvansal gıdalar oldukça az kullanılır. Anadolu’nun birçok yerinde olduğu gibi salamura, turşu, sirke, marmelat ve kurutulmuş sebzeler de Çankırı mutfağının vazgeçilmezleri arasındadır.

Peki Çankırı’nın neyi meşhur? Yörenin en lezzetli yemekleri hangileri? Şimdi Çankırı mutfağında ön plana çıkan lezzetleri sizin için sıralayalım.

• Toyga Çorbası ve Tatar Hamuru Çorbası
• Yaren Güveci
• İnce Ekmek Muskası
• Yazma Çöreği
• Sarımsaklı Et
• Mıkla
• Keşkek
• Tavuk Etli Kuru Bamya
• Höşmerim
• Yumurtalı Taze Fasulye Kavurması
• Hameyli
• Zeytinyağlı Pırasa Dolması
• Yumurta Tatlısı
• Un Helvası
• Nokul
• Kızılcık Şurubu

Memur ve Öğrenciler İçin Çankırı Nasıl Bir Yer? Çankırı’da Yaşam

Çankırı ilimizde 2007 yılında kurulan Çankırı Karatekin Üniversitesi bulunuyor.

Karatekin Üniversitesi’nin ana yerleşkesi olan Uluyazı Kampüsü, Çankırı merkezin 5 km. kadar kuzeyinde, yüksekçe bir tepe üzerinde yer alıyor. Kampüs ile il merkezi arasında sürekli sefer yapan otobüsler olduğu için okula kısa sürede ulaşım mümkün. Ayrıca kampüs içinde ve çevresinde yeterli sayıda KYK yurdu mevcut. Çankırı Karatekin Üniversitesi çok eski bir okul olmamasına rağmen Türkiye’de fakülte sayısı en hızlı artan üniversitelerden biri durumunda. Bu büyüme son yıllarda Çankırı’nın ekonomik olarak gelişmesine de oldukça katkı sağlıyor.

Çankırı ülkemizin hem en küçük hem de bilinirliği en az olan illerinden biri. Sosyal hayat hareketliliği bir-iki cadde ile sınırlı butik bir kent. Meşhur birkaç kafesi ve AVM’si dışında burada vakit geçirebileceğiniz yer sayısı çok azdır. Çankırı’da arkadaşlarınızla buluşmak istediğinizde buluşacağınız yer bile bellidir; Saat Kulesi! Çankırı içerisinde gezilecek yer sayısı kısıtlı ama şöyle bir avantajınız var.. 2 saat içerisinde kendinizi Ankara Kızılay’a atabilirsiniz. İki şehir arasında gün içinde çok sayıda otobüs seferi yapılıyor. Bu özellikle öğrencilerin hafta sonu gezileri için sıkça tercih ettikleri bir yöntem.

Çankırı küçük olsa da genel olarak oldukça güvenli, temiz ve düzenli bir şehirdir. Anadolu kültürünü yaşatan muhafazakar bir halka sahiptir. Aynı zamanda öğrenci ve memurlar için ekonomik bir yaşam olanağı sunar. Çünkü orta halli Anadolu şehirlerine göre daha ucuzdur. Çankırı hakkında yorumlara baktığınızda şehrin Ankara’ya en yakın ilçesi olan Şabanözü’nün memurlar tarafından daha çok tercih edildiğini görürsünüz. Korgun ve Ilgaz ilçeleri de sevilen yerlerdir. Zaten il genel olarak tam bir memur şehridir. Sakin ve aile yaşantısına çok uygun bir yapısı vardır.