Dünyanın en uzun nehri hangisi? Aslında nehir uzunlukları genel olarak oldukça tartışmalı ve karmaşık bir konu. Bugün dünyanın en uzun iki nehri olarak bilinen Nil ve Amazon’un uzunlukları hakkında bile net bir görüş birliği yok. Bunun sebebi ise nehirlerin başlangıç noktasının belirlenme şekli. Farklı ülkelere dağılan bu koca nehirler birçok farklı kaynaktan besleniyor. Örneğin Amazon Nehri o kadar çok kola ayrılıyor ki başlangıç noktası her zaman tartışma konusu oluyor. Şu anda dünyanın en uzun ikinci nehri olarak kabul edilen Amazon, bir grup Brezilyalı bilim insanına göre birinci sırada olmalı. Çünkü çıkış kaynağının yanlış hesaplandığı düşünülüyor. Tabii aynı tartışma Nil Nehri içinde geçerli. Ya da bir başka örnek olarak Mississippi’yi verebiliriz. Mississippi Nehri tek başına baz alındığında dünyanın en uzun 10 nehri arasına bile giremezken, uzantıları olan Missouri ve Jefferson nehirleri de hesaba katılınca bir anda dünyanın en uzun dördüncü nehrine dönüşüyor. Başta söylediğimiz gibi biraz karmaşık bir konu. Ama tabii dünya genelinde kabul görmüş bazı tespitler var. Ortaya atılan her fikir doğal olarak hemen onay almıyor. İşte biz bu yazımızda genel kabul gören kaynaklara göre “dünyanın en uzun nehirleri” listesini sıralayacağız. Yazımızın sonunda ise nehirler hakkında bazı ilginç bilgiler vereceğiz.
İçerikler
Nil Nehri
Dünyanın en uzun nehri olarak kabul edilen Nil, Afrika kıtasında oldukça büyük bir alanı kaplıyor. ‘Yaşamın Kaynağı’ ismiyle de anılan bu nehir yaklaşık 6650 km. uzunluğunda (bu mesafe bazı kaynaklarda 6850 km, 7080 km. ve üzerine çıkabiliyor). Ekvatora yakın bölgelerdeki farklı kaynaklardan doğan Nil Nehri, Sudan’da birleşerek kuzeye doğru akıyor ve Akdeniz’e dökülüyor. Afrika’nın can damarı olan Nil, özellikle Mısır için kutsal kabul edilen bir nehir. Eski Mısır’da hayatın başladığı yer olarak gösterilen Nil, birçok efsaneye de konu olmuştur.
Amazon Nehri
Güney Amerika’da bulunan bu devasa nehir Peru’daki And Dağları’ndan doğuyor. Çok büyük bir kısmı Brezilya’dan geçen Amazon Nehri yaklaşık 6400 km. mesafe kat ettikten sonra Atlas Okyanusu’na dökülüyor (bu mesafe bazı kaynaklarda 6900 km, 7000 km. ve üzerine çıkabiliyor). Okyanusa döküldüğü noktada genişliği 200 kilometreyi geçen Amazon, belki dünyanın en uzun nehri değil ama hacmi ve taşıdığı su miktarı ile rakipsiz bir nehir diyebiliriz. Amazon’un taşıdığı su miktarı, tüm dünya nehirlerinin taşıdığı su miktarının yaklaşık 1/5’ini oluşturuyor. Amazon Nehri, yeryüzündeki en geniş biyolojik çeşitliliğe sahip ekosistemlerden biri. Bu nedenle varlığı bütün dünya için önem teşkil ediyor.
Yangtze Nehri
Dünyanın en uzun üçüncü nehri olan Yangtze yaklaşık 6300 km. uzunluğa sahip (farklı kaynaklarda 6418 km). Çince’de “uzun nehir” anlamına gelen Yangtze, dünyada sadece tek bir ülkeyi sulayan en büyük nehir olma özelliğini de taşıyor. Çin’in Qinghai eyaletindeki Tibet Platosu’nda doğan Yangtze Nehri (Yangzi) doğuya doğru akıyor ve Doğu Çin Denizi’ne dökülüyor. Yüzlerce yıldır sulama, temizlik, ulaşım, sınır belirleme ve endüstri faaliyetlerinde kullanılan ırmak, Çin’in tarihinde, kültüründe ve ekonomisinde çok önemli role sahip.
Mississippi Nehri (Missouri – Jefferson)
Kuzey Amerika’da bulunan Mississippi Nehri, ana kolları olan Missouri ve Jefferson nehirleri ile birlikte yaklaşık 6275 km. uzunluğa sahip (farklı kaynaklarda 6415 km). Mississippi’nin tek başına uzunluğu ise 3730 km. Çok büyük kısmı ABD’de, küçük bir bölümü de Kanada’da olan Mississippi Nehri’nin üst kaynağı Minnesota eyaletindeki Itasca Gölü kabul ediliyor. Fakat Montana başta olmak üzere nehir farklı kaynaklardan da besleniyor. Mississippi, New Orleans şehrinden Meksika Körfezi’ne dökülüyor.
Yenisey Nehri (Yenisei – Angara – Selenga – Ider)
Moğolistan dağlarında doğan Yenisey Nehri, ana kolları Angara, Selenga ve Ider nehirleri ile birleştikten sonra Sibirya boyunca akıyor ve Arktik Okyanusu’nun bir uzantısı olan Kara Denizi’ne dökülüyor. Bu nehir sisteminin toplam uzunluğu ise yaklaşık 5539 km. Çevresinde birçok Türk ve Moğol devleti kurulan Yenisey Nehri, Türk tarihi açısından da önemli bir akarsudur.
Sarı Irmak (Huang Ho)
Dünyanın en uzun 10 nehrinden biri olan Sarı Irmak yine Çin’de bulunuyor. Yangtze’den sonra ülkedeki en büyük ikinci nehir olan Sarı Irmak yaklaşık 5464 km. uzunluğa sahip. Qinghai eyaletinden doğup Bohai Denizi’ne dökülen nehir, çamurlu suyundan dolayı ‘Sarı’ ismiyle anılıyor. Çin’in can damarlarından biri olan Huang Ho, tarih boyunca yaşattığı sel felaketleriyle milyonlarca kişinin ölümüne de sebep olmuş. Bu nedenle Çin’de kimileri tarafından bir lütuf, kimileri tarafından da bir lanet olarak görülen Sarı Irmak, “Çin’in Gururu” ya da “Çin’in Üzüntüsü” gibi birbirine zıt isimlerle de biliniyor.
Obi ve İrtiş Nehirleri
Rusya’da bulunan Obi Nehri, ana kolu olan İrtiş Nehri ile birleşince yaklaşık 5410 km. uzunluğa erişiyor. Bu da onu dünyanın en uzun nehirlerinden biri yapıyor. Sibirya’nın güneyinden başlayan ve Arktik Okyanusu’na dökülen bu nehirler Rusya, Kazakistan, Çin ve Moğolistan’a kadar uzanıyor. Kâşgarlı Mahmud’un yazdığı Divân-ı Lügati’t-Türk adlı eserde de Obi ve İrtiş nehirleri hakkında bazı bilgilere yer verilmiş.
Paraná Nehri (Río de la Plata – Rio Grande)
Güney Amerika’da yer alan Paraná Nehri 4880 km. uzunluğu ile Amazon’dan sonra kıtanın en uzun ikinci nehri unvanına sahip. Brezilya’nın güney kesiminden doğan Paraná Nehri güneye doğru inerken Río de la Plata, Rio Grande, Paraguay ve Uruguay nehirleriyle birleşerek Atlantik Okyanusu’na dökülüyor. Dört farklı ülke topraklarına dağılan Paraná Nehri ayrıca dünyanın en büyük şelalesi Iguazú’ya ev sahipliği yapıyor. Bu muhteşem şelale ile ilgili detayları hemen altta linkini verdiğimiz yazımızda bulabilirsiniz.
BREZİLYA GEZİ REHBERİ (TIKLAYIN)
Kongo Nehri (Çambesi)
Nil’den sonra Afrika’nın en uzun ikinci akarsuyu olan Kongo Nehri, uzantısı Çambesi (Chambeshi) ile beraber yaklaşık 4700 km. uzunluğa erişiyor. Eski ismi Zaire olan bu nehir dünyanın en büyük ikinci yağmur ormanı Kongo Havzası’nı beslediği için ekosistemimiz açısından büyük önem taşıyan bir kaynak. Orta Afrika’dan doğup Atlantik Okyanusu’na dökülen Kongo Nehri’nin bir diğer özelliği de, 220 metreyi aşan derinliği ile dünyada kayıtlara geçmiş en derin ırmak olması.
Amur Nehri (Argun – Kerulen)
Argun ve Kerulen kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 4444 km’yi bulan Amur Nehri, dünyanın en uzun 10 nehrinden biri olarak biliniyor. Çin ve Rusya arasında doğal sınır vazifesi gören Amur Nehri, birçok farklı kaynaktan besleniyor. Bu kaynaklar en son Tatar Boğazı’nda birleşerek Büyük Okyanus’a dökülüyor. Çince’de Kara Ejder Irmağı anlamına gelen Amur, Çin ve Rusya arasında yaşanan pek çok olaya tanıklık ettiğinden dolayı tarihsel ve ekonomik anlamda her iki ülke için de önemi olan bir nehir.
Nehirler Hakkında Dünyanın “EN”leri
🔸 Dünyanın en uzun nehri: Nil
🔸 Dünyanın en büyük (geniş) nehri: Amazon
🔸 Dünyanın en derin nehri: Kongo
🔸 Debisi en yüksek olan nehir: Amazon
🔸 Tamamı Türkiye sınırları içinde kalan en uzun nehir: Kızılırmak
🔸 Avrupa’nın en uzun nehri: Volga (İdil)
🔸 Asya’nın en uzun nehri: Yangtze
🔸 En alçak rakımlı nehir: Şeria (Ürdün)
🔸 En yüksek rakımlı nehir: Yarlung Tsangpo
🔸 En fazla nehir bulunan ülke: Rusya
# Küçük bir anekdot: Slovenyalı maraton yüzücüsü Martin Strel; Mississippi, Parana, Yangtze ve Amazon nehirlerini baştan sona yüzerek geçmeyi başarmış ve Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiştir.
AMAZON ORMANLARI HAKKINDA BİLMENİZ GEREKEN HER ŞEY! (TIKLAYIN)
