Harput Kalesi’nin eteklerine kurulmuş olan Elazığ, yaklaşık 4 bin yıllık geçmişe sahip kadim bir kent. Bulunduğu coğrafya sebebiyle birçok farklı kültür ve medeniyete ev sahipliği yapmış olan Gakgoşlar Diyarı Elazığ, bugün de gelenek ve göreneklerine bağlı, sahip olduğu tarihi mirası korumaya devam eden bir şehir.
Doğu Anadolu’nun en hızlı gelişen illerinden biri olan Elazığ, aynı zamanda çevresine inşa edilen dev barajlar nedeniyle günümüzde bir yarımada olma özelliğini de kazanmıştır. Sahip olduğu zengin su kaynakları, Elazığ’ı ülkemiz için önemli bir enerji üretim merkezine dönüştürmüştür. Geçmişten gelen birikimini geleceğe taşırken gelişen ve değişen El-Aziz şehri, her yönüyle gezilip görülmesi ve keşfedilmesi gereken topraklarımızdan biridir.
Peki Gakgoşlar Diyarı Elazığ nasıl bir yer? Çok sayıda öğrenci ve memurun yaşadığı Elazığ ne tür özelliklere sahip? Şehrin tarihi, coğrafi özellikleri, ulaşımı ve yöresel mutfağı hakkında bilgiler vereceğimiz bu yazımızda Elazığ’ı biraz daha yakından tanıyacağız..
İçerikler
Elazığ Nerede? Nasıl Gidilir?
Elazığ, Doğu Anadolu Bölgesi’nin batısında, Yukarı Fırat olarak adlandırılan kesimde yer almaktadır. Elazığ’ın komşuları; kuzeyde Tunceli, doğuda Bingöl, batıda Malatya, güneydoğuda ise Diyarbakır’dır.
Elazığ ulaşım rehberi genel olarak şu şekilde;
# Elazığ Karayolu Ulaşımı;
D300 ve D885 karayolu bağlantılarının kesişim noktasında bulunan Elazığ’a Türkiye’nin her bölgesinden rahatça ulaşım sağlayabilirsiniz. Ayrıca birçok büyük şehrimizden Elazığ’a direkt giden otobüs seferleri de mevcut. Elazığ Şehirlerarası Otobüs Terminali il merkezine birkaç kilometre mesafedeki Sanayi Mahallesi’nde yer alıyor.
- İstanbul – Elazığ arası yaklaşık 1200 kilometre ve 15 saat.
- Ankara – Elazığ arası yaklaşık 770 kilometre ve 9 saat 30 dakika.
- İzmir – Elazığ arası yaklaşık 1300 kilometre ve 16 saat 20 dakika.
- Diyarbakır – Elazığ arası yaklaşık 155 kilometre ve 2 saat.
- Erzurum – Elazığ arası yaklaşık 320 kilometre ve 4 saat 30 dakika.
- Trabzon – Elazığ arası yaklaşık 460 kilometre ve 7 saat.
# Elazığ Havayolu Ulaşımı;
Elazığ Havalimanı, şehir merkezinin yaklaşık 12 km. kadar güneyindeki Yeşilyurt Mahallesi’nde yer alıyor. Elazığ’a İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerden direkt, diğer şehirlerden ise aktarmalı yapılan uçuşlar bulabilirsiniz. Elazığ Havalimanı ile il merkezi arasında özel servisler hizmet veriyor. Bunun dışında taksi, araç kiralama ve transfer aracı seçeneklerini de kullanabilirsiniz.
Elazığ Havalimanı Telefon: 0 (424) 255 14 10
# Elazığ Demiryolu Ulaşımı;
Elazığ’a ulaşımın en konforlu yollarından biri de tren yolculuğu yapmaktır. Önemli demiryolu güzergahlarının ortasında bulunan Elazığ’a Ankara ↔ Tatvan arasında hizmet veren Van Gölü Ekspresi’ni ve Adana ↔ Elazığ arasında hizmet veren Fırat Ekspresi’ni kullanarak ulaşabilirsiniz. Ayrıca Elazığ ↔ Malatya ve Elazığ ↔ Tatvan arasında düzenli olarak çalışan iki de bölgesel tren seçeneği mevcut. Elazığ Tren Garı, merkeze bağlı Aksaray Mahallesi’nde yer alıyor.
Fırat Ekspresi’nin geçtiği duraklar;
Adana • Osmaniye • Gölbaşı • Malatya • Elazığ
Van Gölü Ekspresi’nin geçtiği duraklar;
Ankara • Kayseri • Sivas • Malatya • Elazığ • Tatvan (Bitlis)
Elazığ Tren Garı Telefon: 0 (424) 212 18 67
TCDD Taşımacılık İletişim Hattı: 444 8 233 (444 TCDD)
TCDD Taşımacılık Online Bilet: ebilet.tcddtasimacilik.gov.tr
# Elazığ Feribot Ulaşımı;
Elazığ ile Tunceli’nin Pertek ilçesi arasında her yarım saatte bir feribot seferleri düzenleniyor. Hem yük hem yolcu taşımacılığı yapan bu feribotların bir kısmı belediye, bir kısmı da özel şirket tarafından işletiliyor. Elazığ ↔ Pertek (Tunceli) feribot saatlerini Pertek Belediyesi’nin web sayfasından güncel olarak takip edebilirsiniz.
Kısaca Elazığ Tarihi
Elazığ sınırlarında yer alan Harput Antik Kenti, Anadolu’daki en eski yerleşim yerlerinden biridir. Bu nedenle Elazığ şehrinin tarihi, bu yöre baz alınarak incelenmektedir. Geçmişi M.Ö. 2000’li yıllara uzanan Harput’ta yörenin bilinen ilk halkının Hurriler olduğu görülür. Hurrilerin ardından Hititlerin yerleştiği bu topraklar, M.Ö. 9. yüzyılda Doğu Anadolu’yu fetheden Urartuların kontrolüne geçmiştir. Günümüzde hala sağlam şekilde ayakta duran Harput Kalesi’nde (Süt Kale) Urartulardan kalma izler görülmektedir.
M.S. 1. ve 3. yüzyıllar arasında farklı uygarlıkların etkili olduğu Harput bölgesi, 3. yüzyıldan itibaren tamamen Roma İmparatorluğu’na dahil olmuştur. Sonraki yıllarda Bizanslılar ve Sasaniler arasında yaşanan çetin mücadelelere sahne olan Harput, dönem dönem bu iki devlet arasında el değiştirmiştir. 7. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Hz. Ömer komutasındaki Arap orduları Harput’u Bizans’ın eline almış ve 10. yüzyıla kadar bu topraklara hükmetmişlerdir. Bu süreçte Bizanslılar ile Araplar sık sık karşı karşıya gelmeye devam etmiş ve Harput civarında çeşitli savaşlar yapmışlardır. Nihayetinde Bizanslılar yöreyi ikinci kez ele geçirmeyi başarmışlardır. Mesopotamia bölgesine dahil edilen bu topraklar o dönemde ‘Harpote’ olarak da anılmaktaydı.
1071 Malazgirt Zaferi sonrası Anadolu’ya giren Türkler tahmini olarak 1085 yılında Harput ve çevresini de kendi topraklarına dahil etmiştir. Selçuklu Devleti’ne bağlı kalmak şartıyla bir dönem Çubuk Bey’in yönettiği Harput, Çubukoğulları devri denilen bu süreçte ve hemen sonrasındaki Artukoğulları döneminde hızla gelişmeye ve şehirleşmeye başlamıştır. Harput Emiri, Türk Orduları Başkumandanı olarak bilinen ve Elazığ tarihine damga vurmuş isimlerden biri olan Belek (Balak) Gazi de Artukoğulları devrinde yetişmiştir. Sonraki yıllarda çeşitli hanedanlıkların ve beyliklerin hüküm sürdüğü Elazığ, Çaldıran Savaşı’nın ardından 1500’lü yılların başında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmiştir. İlk önce Diyarbakır Eyaleti’ne bağlı bir sancak yapılan Harput, zamanla yeninden inşa edilerek büyümüş ve vilayet haline getirilmiştir.
O dönem Sultan Abdülaziz’in isminden esinlenerek “Ma‘mûretü’l-Azîz” adı verilen bu topraklar kısaca El-Aziz olarak anılmaya başlanmıştır. 1937 yılında bölgeye gelen M.K. Atatürk ise buraya “Azık İli” anlamına gelen “Elazık” isminin verilmesini teklif etmiş, bu isim de zamanla Elazığ’a dönüşmüştür.
Elazığ Hakkında Kısa Bilgiler
Nüfus: Elazığ’ın 2020 yılı nüfusu yaklaşık 588 bin kişidir.
Plaka Kodu: Elazığ’ın plaka kodu: 23
Telefon Kodu: Elazığ’ın telefon kodu: 0424
Posta Kodu: Elazığ’ın posta kodu: 23000
Yüz Ölçümü: Elazığ’ın yüz ölçümü: 8.455 km²Elazığ Belediyesi Web Sitesi: www.elazig.bel.tr
Elazığ Belediyesi Telefon: 0 (424) 248 47 01Elazığ Valiliği Web Sitesi: www.elazig.gov.tr
Elazığ Valiliği Telefon: 0 (424) 237 45 99Elazığ İlçeleri;
- Ağın
- Alacakaya
- Arıcak
- Baskil
- Karakoçan
- Keban
- Kovancılar
- Maden
- Palu
- Sivrice
Elazığ Ekonomisi
Elazığ, hizmet ve sanayi sektörlerinde gelişme göstermiş illerimizden biridir. Fakat yine de şehrin ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılık faaliyetlerine bağlıdır. Bunun sebebi ise başta sulama imkanlarının bolluğudur. Ayrıca ekolojik şartların elverişli olması bu iki alanda üretim yapmaya büyük imkan sağlamaktadır. Tarla bitkilerinin başı çektiği tarımsal üretimde bağ ve bahçe ziraatı da önemli paya sahiptir. Elazığ’da yetiştirilen başlıca ürünler; şeker pancarı, arpa, buğday, pamuk ve sebze çeşitleridir.
Şehirde yapılan hayvancılık faaliyetlerinde büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği ön plana çıkar. Bu iki sektörü kümes hayvanı yetiştiriciliği ve arıcılık takip eder. Zengin su kaynaklarına sahip olan Elazığ’da ayrıca balıkçılık (özellikle alabalık) ve su ürünleri üretimi de kent ekonomisine katkı sağlar.
Birçok köklü sanayi kuruluşuna ev sahipliği yapan Elazığ’da ağırlıklı olarak gıda ve tekstil üzerine çalışan firmalar bulunmaktadır. Şarap ve üzüm suyu üretimi, taş ve toprağa bağlı sanayi, metal eşya, makine, kimya ve plastiğe dayalı üretimler de Elazığ ekonomisine kısmi katkı sağlamaktadır.
Elazığ’ın Coğrafi Yapısı ve İklimi
Elazığ Ovası üzerine kurulmuş olan Elazığ şehrinin güney, doğu ve batı bölgeleri Güneydoğu Torosların uzantıları ile çevrilidir. İlin batı kesiminde bulunan Hasan Dağları bu yöredeki en yüksek zirvedir. Yine bu bölgede yer alan Bulutlu Dağı, Karga ve Kamış Dağları, Meryem Dağı, Asker Dağı ve Gökdere Dağı ildeki önemli yükseltilerden bazılarıdır. Elazığ Ovası’nın kuzeyinde ise Harput Platosu bulunur.
Fırat Havzası içinde yer alan Elazığ’da başta Fırat Nehri’nin kolları olmak üzere irili ufaklı birçok akarsu ve göl vardır. Şehrin kuzey sınırı ise Türkiye’nin en büyük yapay göllerinden biri olan Keban Baraj Gölü ile çevrilidir. Keban Barajı ülkemizin elektrik ihtiyacının ciddi bir kısmını karşılar.
Elazığ’da genel olarak karasal iklim hakimiyeti görülse de, Doğu Anadolu Bölgesi’nin diğer şehirlerine göre burada biraz daha karakteristik bir iklim yapısı vardır. Özellikle bölgeye yapılan devasa barajlar kentin iklimi üzerinde farklı etkiler oluşturmaktadır. Kış mevsimlerinin bol yağışlı ve soğuk geçtiği şehirde, yazlar ise sıcak ve kuraktır.
Topraklarının yarıya yakın kısmı çayır ve meralarla örtülü olan Elazığ’da orman arazisi ise kısıtlıdır. Daha çok ilin yüksek bölgelerinde toplanan bu ormanlar kızılağaç, ceviz, dişbudak, çitlembik ve ardıç ağaçları ile kaplıdır. Akarsu kenarlarında ise kavak ve söğüt ağaçları görülür.
Elazığ Mutfağı ve Elazığ’a Özgü Yemekler
Daha çok iklim, coğrafi özellikler ve yörede yetişen ürün çeşitliliğine göre şekillenmiş olan Elazığ mutfağı, tıpkı komşu illeri gibi çok zengin bir yapıya sahip. 150’nin üzerinde yemek çeşidi bulabileceğiniz Elazığ yöresel mutfağı, bu anlamda Türkiye’nin önde gelen yerlerinden biri. Fakat sanırız tanıtım eksikliğinden dolayı bu konuda Gaziantep, Şanlıurfa gibi mutfakların biraz gölgesinde kalmış durumda.
Et yemeklerinden çorbalara, sebze yemeklerinden tatlılara kadar geniş bir yelpazeye yayılan Elazığ lezzetleri kesinlikle keşfedilmesi gereken bir hazine diyebiliriz. Elazığ Valiliği de bu zenginliği tanıtmak için geniş içerikli bir yemek kitabı çıkartmış. “Elazığ Mutfağı Yöresel Lezzetler” isimli çalışmaya bu linkten ulaşabilirsiniz.
Elazığ’ın neyi meşhur? Elazığ’da ne yenir? Dilerseniz biz size bu şehrin belli başlı meşhur yemeklerini listeleyelim..
- Harput Çorbası ve Lobik Çorbası
- Harput Köftesi
- İçli Köfte ve Küncülü Köfte
- Gömbe
- Sırın
- Patile
- Kibe Dolması
- Balakgazi Böreği
- İşkene (İşgene)
- Bastık
- Ağın Leblebisi
- Orcik (Cevizli Sucuk)
- Dolanger (Burma Tatlısı)
- Harput Çedene/Menengiç Kahvesi
Memur ve Öğrenciler İçin Elazığ Nasıl Bir Yer? Elazığ’da Yaşam
Elazığ ilimizde 1975 yılında kurulan Fırat Üniversitesi bulunuyor.
Yarım asra yakın geçmişiyle köklü bir eğitim kurumu olan Fırat Üniversitesi, Elazığ şehir merkezinin tam ortasında konumlanıyor. Bu nedenle ulaşım ve konaklama anlamında sıkıntı yaşamayacağınız bir okul olduğunu söyleyebiliriz. Üniversitenin ana kampüsü gerçekten çok büyük. Çevre düzenlemesi de gayet iyi. Fakat üniversitede yapılan sosyal etkinliklerin çok az olması, burada okuyan öğrencilerin en fazla şikayet ettikleri konuların başında geliyor. Fırat Üniversitesi’nin geçmişi bu bölgedeki birçok okula nazaran çok daha eskiye uzanıyor. Fakat tabiri caizse varlık içinde yokluk çekilen bir eğitim kurumu olma vasfını bir türlü kıramamış. Öğrencilere yönelik sosyal faaliyetlerin eksikliği her daim hissedilmiş. Elazığ hakkında yorumlara göz gezdirdiğinizde ilk dikkatinizi çeken durum muhtemelen bu olacaktır.
Elazığ, Doğu Anadolu’nun orta halli şehirlerinden biri. Hem de her konuda.. Şehrin büyüklüğü, sosyal yaşam, eğitim kalitesi, hayat pahalılığı… Hangi pencereden bakarsanız bakın Elazığ için bu tabiri kullanabilirsiniz. Özellikle il merkezi ve Baskil, Sivrice, Keban gibi merkeze yakın olan ilçeler memurlar için oldukça rahat ve yaşanılası yerlerdir. Ne çok kalabalık ne de çok ıssızdır.. Şehrin hareketli bölgeleri birkaç cadde üzerinde yoğunlaşmıştır. Özellikle Köfteciler Sokağı öğrenciler arasında çok meşhurdur. Yeme-içme gibi konularda fiyatlar ucuzdur. Üniversiteye yakın konumdaki kiralık daireler/apartlar biraz pahalı olsa da, merkezden biraz uzaklaştıkça uygun fiyatlı ev/yurt/apart bulma ihtimaliniz yüksektir. Şehirde ulaşım sorunu olmadığı için seçeceğiniz mahalleler arasında ciddi farklılıklar olmayacaktır.
Gakgoş kelimesini hayatınızın vazgeçilmez bir parçası haline getirecek olan Elazığ, renkli ve hareketli bir iş/okul hayatı değil, güvenli ve sakin bir yaşam vadeden illerimizden biridir. Beklentilerinizi buna göre şekillendirmenizde fayda var.
