Mardin Kızıltepe Gezilecek Yerler

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ve ülkemizin tarihiyle, coğrafyasıyla, kültürüyle ve sosyal yaşamıyla en eski yerleşim yerlerinden olan Mardin her yıl yerli ve yabancı binlerce turist ağırlıyor. Özellikle Mardin kent merkezinde birçok tarihi yapı ve kültürel alan turistler tarafından görülüyor. Mardin’le birlikte tarihi Artuklular’a dayanan ve Mezopotamya’nın verimli toprakları üzerine kurulmuş olan Kızıltepe ilçesi de birçok ziyaretçi ağırlıyor.

Kızıltepe Mardin kent merkezine 23 km mesafede yer alıyor. Özel araçla rahatlıkla ulaşım sağlanabileceği gibi Mardin kent merkezinden toplu taşıma ile de rahatlıkla ulaşılabiliyor. Suriye ile sınır olan ilçede hem tarihi hem de kültürel gezip görülecek birçok mekân bulunuyor. Bu yazımızda bu mekânları anlatmaya çalıştık. Gelin şimdi hep beraber bu mekânlara bakalım.

Ulu Cami

Kızıltepe’nin en önemli tarihi yapılarından olan Ulu Cami Artuklu’lar döneminden kalmadır. 1183 yılında Artuklu Yavlak Arslan tarafından temeli atılan cami inşaat sırasında onun ölümü üzerine yine Artuklu Devleti döneminde Artuk Arslan tarafından tamamlanmış. Enine uzanan geniş ve uzun bir cami olan Ulu Cami’nin minaresi bulunmuyor. Kesin olmamakla birlikte halk arasında minaresinin Timur Devleti zamanında yıkıldığı biliniyor.

Yaklaşık 900 yıllık bir geçmişe sahip olan Ulu cami Anadolu’nun da en eski camileri arasında yer alıyor. İçerisindeki duvar süslemeleri, manevi ve tarihi havasıyla dikkat çeken cami Kızıltepe şehir merkezinde yer alıyor. Artuklular zamanında bu bölgenin başşehir olmasının Ulu Cami’nin buraya yapılmasında etkili olduğu söyleniyor. Zaman içerisinde çeşitli badireler ve yıpranmalar yaşasa da sağlam bir restorasyon çalışmasıyla günümüzde rahatça ibadet edilebiliyor ve gezilebiliyor. Kızıltepe’nin en işlek noktasında yer alan cami gerçekten görülmeye değer.

Gurs Vadisi

Kızıltepe ilçesinde saklı bir cennet olarak adlandırılan vadi geniş bir alanı içerisine alıyor. Vadi içerisinde on iki adet köy bulunuyor. Kurak ve sıcak Güneydoğu ikliminde yeşili ve şelalesiyle dikkat çeken vadide çeşitli alabalık tesisleri de bulunuyor. Şelalenin olduğu noktada oluşan minik su havuzu birçok kimsenin serinlediği önemli bir su kaynağı olmuş durumda. Vadinin büyük kısmına araç ile gidilebilirken asıl saklı noktalara yürüyerek ulaşılıyor.

Mardin’de ve ilçe merkezinde yaz mevsiminde hava sıcaklığı 40-45 dereceleri bulurken Gurs vadisi yaklaşık 30 dereceyi bulan ferah havasıyla sıcaktan bunalanların uğrak noktası oluyor. Her ne kadar bu kadar güzel bir doğal güzellik olsa da çevre düzenlemesi oldukça yetersiz ve çevresi son derece bakımsız kalmış. Bölgede bulunan şelale de mart ve nisan aylarında coşkun bir şekilde akarken mayıs ayının sonlarına doğru yaz mevsiminde aşırı sıcaklığın etkisiyle kuruyor. Ancak bunu telafi etmek için birkaç yapay şelale yapılmış olsa da elbette doğal olanının yerini tutmuyor.

Başdeğirmen Şelaleleri

Kızıltepe’nin kurak ve sıcak yapısı doğal güzellikler açısından bölgeyi kısırlaştırmış durumda. Daha çok tarihi ve kültürel değerleriyle bilinen ilçenin en önemli ve hala tam olarak keşfedilmemiş doğal güzellikleri arasında Başdeğirmen şelaleleri yer alıyor. Özellikle kış mevsimi sonrasında ilkbahar aylarında coşkun bir şekilde akmaya ve görsel bir şölen sunmaya başlayan şelale yaz mevsiminde aşırı sıcakların da etkisiyle büyük ölçüde kuruyor. Henüz tam olarak turizme kazandırılmamış olması aslında bölgenin doğal güzelliğini de bir anlamda koruyor.

Şelalenin bulunduğu alan oldukça geniş bir alan. Yerli halk tarafından sıkça ziyaret edilen bölge mesire alanı olarak değerlendiriliyor. Bununla birlikte birçok kimse bu bölgenin turizme kazandırılması için çalışma yapılmasını istiyor. Geniş alanda birçok tarihi yapı, mezar ve kilise de bulunuyor. Dört dağ arasında Kızıltepe’ye uzak bir mesafede bulunan şelale yaz aylarında kuruduğunda travertenleri andıran beyaz bir renge bürünüyor. Bu sebeple de bu bölge Mardin’in Pamukkale’si olarak adlandırılıyor. Kızıltepe’ye yolu düşenlerin mutlaka görmesi gereken bir doğal güzellik olarak buraya notumuzu düşelim.

Dunaysır Taş Köprü

Anadolu’nun hemen her noktası çok da bilinmeyen ancak tarihi kıymeti oldukça yüksek olan köprülerle dolu. Kızıltepe’de de tarihi taş köprü kıymeti bilinmeyen tarihi köprülerden biri. Dunaysır köprüsü olarak da bilinen köprü Kızıltepe Derik yolu üzerinde yer alan Zergan çayı üzerine yapılmış. Yine bu köprünün de Artuklular zamanında yapıldığı tahmin edilse de köprünün tarihini ve geçmişini anlatan herhangi bir bilgi veya kitabe bulunmuyor.

Zaman içerisinde çeşitli tamirat ve çalışmalar görse de köprü günümüzde görevine hala devam ediyor ve aktif olarak kullanılıyor. Ancak etrafının ve köprünün bakımsız olması herhangi bir bilgilendirme tabelasının olmaması oldukça üzücü. Kesme taşlardan beş gözlü olarak inşa edilen tarihi taş köprü kıymetini bilenler ve anlayanlar için gerçekten görülmeye değer bir yapı.

# Esasında Kızıltepe gezilecek yerler listesi bu kadarla sınırlı. Aşağıda tarihi anlamda önemli mekanların da listesini yaptık fakat ziyaret edilip görülecek pek birşey bulamayacağınız için size tavsiyemiz Kızıltepe’ye yakın çevrede bulunan mekanları ziyaret etmeniz yönünde olacaktır. Bunun için aşağıda linkini verdiğimiz yazıyı incelemenizi tavsiye ederiz.

MARDİN GEZİLECEK YERLER (TIKLAYIN)

Kızıltepe Tarihinde Öneme Sahip Mekanlar

Bu kısımda sıraladığımız yerler şu anlık için ziyaret edilebilecek durumda olmayıp, tarihsel süreçte önem arz ettiği için, bilgi amaçlı paylaştığımız noktalardır.

Taceddin Mesud Medresesi

Kızıltepe’nin bir diğer önemli tarihi yapısı ise Harzem Taceddin Mesud Medresesi’dir. Artuklular döneminde inşa edilen medrese dönemin en önemli ilim merkezi olarak değerlendiriliyor. Kızıltepe ilçe merkezine 8 km. mesafede yer alan medrese Artuklu Meliki Artuk Arslan’ın kölesi Taceddin Mesud tarafından yaptırılmış. Medresenin girişinde yer alan kitabe medresenin yapımıyla ilgili bilgiler veriyor.

İlk başlarda mimari olarak geniş ve avlulu bir yapıya sahip olan medrese zamanla yapılan ekleme ve tamiratlarla farklı bir yapıya bürünmüştür. Güney kısmında bir mescit doğusunda ise medreseye girişin olduğu bir eyvan buluyor. Kesme taştan inşa edilen medresenin yapısı günümüzde tamamen değişmiştir. Günlük olarak gezilip ziyaret edilebilen medrese şu anda sadece mescit olarak hizmet veriyor.

Şahkulubey Kümbeti

Artuklu Devleti zamanında inşa edilen bir diğer önemli yapı ise Şahkulubey Kümbetidir. Her ne kadar Artuklular zamanında inşa edilse de halk arasında genellikle Karahan kümbeti olarak biliniyor. 12. Yüzyılda yapıldığı tahmin edilen kümbet uzun yıllar atıl bir halde bekledikten sonra geçtiğimiz yıllarda restorasyonu için karar alınmış ve restore çalışmaları başlanmış. Hatta kümbetin bulunduğu arazi üzerinde restorasyon çalışmaları sırasında üç ayrı tarihi mezarın daha bulunduğu haberlere konu olmuştur. Kızıltepe’nin önemli simgesel yapılarından olan kümbet Mardin taşlarıyla yapılmış önemli bir yapı olarak biliniyor. Ancak kümbetle ilgili herhangi bir açıklama tabelasının olmaması son derece üzücü. Umarız yetkililer bu noktada üzerlerine düşeni yaparlar. Restorasyon çalışmasıyla birlikte etrafına da güzel bir park yapılmış bu sayede hem kümbeti görebilir hem de bu parkta soluklanabilirsiniz.

Şeyh Selim Türbesi

Şahkulubey Kümbeti ile aynı alanda kümbete yakın bir alanda bulunan Şeyh Selim Türbesi de Kızıltepe’nin önemli tarihi yapıları arasında yer alıyor. Ancak bu yapıya hak ettiği kıymet henüz verilmiş değil. Türbe ve etrafındaki yapılar atıl bir vaziyette gün yüzüne çıkacağı zamanı bekliyor. Artuklular döneminden kalma olduğu tahmin edilen türbe Kızıltepe’de Şeyh Selim Mezarlığı alanı içerisinde yer alıyor.

Türbe ile birlikte bir de mescit bulunan yapı günümüzde kullanılmıyor. Şeyh Selim isimli bir evliya adına yaptırıldığı tahmin edilen türbenin günümüzde yenilenip ziyarete açılması Kızıltepe turizmi açısından son derece önem arz ediyor. Etrafındaki mezarlar ve diğer yapılarıyla birlikte Kızıltepe’nin en çok ziyaret edilen noktalarından olan türbe ve cami hak ettiği kıymeti bulmayı bekliyor.