Nevşehir Gezilecek Yerler & Gezi Rehberi

Nevşehir, milyonlarca yıllık doğa harikası peri bacaları, yeraltı şehirleri, kaya oyma evleri, kiliseleri, tarihi konakları ve açık hava müzeleri ile tarih ve doğanın bütünleştiği en güzel illerimizden biridir. Burası ‘Güzel Atlar Ülkesi’ olan Kapadokya‘nın merkezidir. Gezi Hocası olarak dünyanın uzak ülkelerine yaptığımız seyahatlerde insanlara, “Türkiye’de nereleri biliyorsunuz?” diye sorduğumuzda muhtemelen İstanbul’un ardından en çok duyduğumuz ikinci cevap Kapadokya idi. Nevşehir, benzersiz jeolojik yapısı ile dünya çapında önem kazanmış bir inanç, tarih, kültür ve turizm coğrafyasıdır.

Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda bölgedeki ticaret merkezlerinden biri olan Nissa şehrinin halkı, Selçuklular döneminde Ürgüp sınırları içindeki Muşkara’ya göç etmiştir. Muşkaralı İbrahim, Osmanlı döneminde sadrazam olunca doğduğu yer olan Muşkara’da camiler, medreseler, hamam ve çeşmeler yaptırarak kentin bayındır hale gelmesini sağlamış, kendisi de tarihe Nevşehirli Damat İbrahim Paşa olarak geçmiştir. Nevşehir’in binlerce yıldır biriktirdiği kültürel zenginlik, doğal güzellikleri ile birleşince günümüzde önemli turizm merkezlerimizden biri haline gelmiştir.

Kapadokya Peri Bacaları

Nevşehir denince aklımıza ilk ve belki de tek gelen yer Kapadokya. Doğanın ve insan emeğinin bir bütünü olarak bize bahşedilen en güzel miraslardan biri. Öyle ki havadan, yerden ve yeraltından gezmekle bitirilmeyecek bir zenginliğe sahip.

Nevşehir’in gezilecek başka meşhur bir yeri yok mu? Elbette var ama hepsi peribacalarının gölgesinde kalıyor. 1985 yılından günümüze kadar UNESCO Dünya Kültür Mirasları Listesi’nde yer alan Kapadokya, ABD merkezli CNN haber kanalı tarafından da 2019 yılında ‘Dünyanın en güzel 25 yeri’ listesinde gösterildi.

Eski çağlarda aktif volkanların oluşturduğu bu harika doğal yapılar, daha sonra insanoğlu tarafından içleri oyularak farklı bir tasarıma dönüştürülmüş. Sadece ülkemizden değil, dünyanın birçok yerinden insanların akın ettiği Kapadokya, Nevşehir’de görülmesi gereken en önemli yer konumunda.

Kapadokya, Nevşehir’in haricinde Niğde, Aksaray, Kayseri ve Kırşehir illerine de yayılmış bir coğrafya. Fakat merkezi Nevşehir. Hatta tam kalbi olarak söz edebileceğimiz yerler; Göreme, Ürgüp, Ortahisar, Avanos, Uçhisar, Çavuşin ve İbrahimpaşa.

Nevşehir-Kapadokya binlerce peribacası, ortaya çıkartılmış ya da henüz tam olarak keşfedilmemiş yüzlerce yeraltı şehri, kiliseleri, müzeleri ve onlarca vadisiyle Türkiye gezilecek yerler listesinde altı kırmızı kalemle çizilmesi gereken bir yer. O yüzden detaylı ‘Kapadokya Gezi Rehberi’ yazımızı ayrı bir başlık altında sunuyoruz. Kapadokya’da gezilecek yerler, peribacalarının oluşumu ve balon turları hakkında her türlü detay için sizi şöyle alalım.

KAPADOKYA GEZİ REHBERİ (TIKLAYIN)

Her ne kadar Kapadokya’nın gölgesinde de kalsa, biz Nevşehir gezilecek yerler yazımıza diğer mekanlar ile devam edelim. Burası Hacı Bektaş-ı Veli ve Damat İbrahim Paşa gibi önemli değerlerimize de ev sahipliği yapmış topraklar.

Nevşehir Kalesi

Nevşehir merkezde bulunan Eskili Mahallesi’nde, yüksekçe bir tepeye kurulan bu kale oldukça sağlam şekilde günümüze ulaşmayı başarmış tarihi yapılardan biri. Nevşehir Kalesi’nin inşası ile ilgili bir kitabe bulunmadığı için yapılış dönemi hakkında net bilgiler yok. Ama ağır basan fikir Bizans Dönemi mimari etkileri gösterdiği yönünde. Ayrıca görüş açısı çok iyi olan ve ovaya hakim bir noktada bulunan Nevşehir Kalesi’nin Selçuklular döneminde Bağdat Kervan Yolu’nun güvenliği için kullanıldığı da tahmin ediliyor.

Kesme ve moloz taşlar kullanılarak inşa edilen kale beşgen planlı. Sur duvarları ise dört burçla desteklenmiş. Üzerinde 42 mazgalı bulunan Nevşehir Kalesi’nin ön ve arka taraflarında olmak üzere iki farklı giriş kapısı bulunuyor.

Nevşehir Kalesi’nin altında dünyanın en büyük yeraltı şehirlerinden biri keşfedildi. Günümüzde temizleme çalışmaları süren bu şehirde fresklerle süslenmiş oyma kiliseler, bağlantılı tüneller, bezirhaneler, at ahırları, çalışma odaları, günlük yaşam alanları, şırahaneler ve kamusal alanlar ile kayadan oyma binin üzerinde oda bulundu. Bunun yanında günlük hayatta kullanılan çanak-çömlek, metal parçaları, öğütme taşları, el değirmenleri, ahşap aletler gibi malzemeler çıkartıldı.

Bölgede çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Muhtemelen Nevşehir Kalesi ile çevresi yakın gelecekte büyük bir turizm destinasyonu haline gelecek. Çünkü temizlenmekte olan şehrin genişliği şu ana kadar keşfedilmiş yeraltı şehirlerinden çok daha büyük olacak gibi.

Damat İbrahim Paşa Külliyesi ve Kurşunlu Cami

Burası Osmanlı tarihinde Lale Devri olarak bilinen dönemin ünlü sadrazamlarından Damat İbrahim Paşa’nın 1726-1727 yıllarında yaptırdığı bir külliye.

Camicedit Mahallesi’nde bulunan Damat İbrahim Paşa Külliyesi’nin ortasından Belediye Caddesi geçiyor. Cami, caddenin doğusunda kalıyor. Batı tarafta ise sıbyan mektebi, medrese, imaret ve çeşme var. Külliye sınırları içinde ayrıca bir kervansaray ve bir de hamam bulunuyor.

Külliyeye dahil olan yapıların tamamında ve iki çeşmenin bir tanesinde, Nedim ve Seyyid Vehbi gibi dönemin önemli şairleri tarafından yazılmış oldukça uzun kitabeler mevcut.

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Külliyesi genel olarak klasik bir Osmanlı mimarisi. Fakat caminin barok mimari özelliklerini hatırlatan yenilikleri barındırması, Lale Devri’nde Osmanlı mimarisinin batıdan etkilenmeye başladığını gösteriyor.

Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi (Dergahı) ve Müzesi

Nevşehir merkeze 60 km. uzaklıktaki Hacıbektaş ilçesinde bulunan türbenin onarımına 1958 yılında başlanmış. Dergah, 1964 yılından bu yana da müze olarak halkın hizmetine açılmış durumda. Hacı Bektaş Veli Dergahı’nın temelini Kızılca Halvet adındaki Çile Damı ile Türbe oluşturmaktadır. Orhan Bey tarafından yaptırılan türbe Orhan Gazi, I.Murat, Yıldırım Beyazıt ve Yavuz Sultan Selim zamanında yapılan eklemelerle genişletilmiştir. 1925 senesinde ‘tekke ve zaviyelerin kapatılması yasası’ ile Hacı Bektaş Veli Dergahı da kapatılmıştır.

Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi; Nadar Avlusu (1.Avlu), Dergah Avlusu (2.Avlu), Hazret Avlusu (3.Avlu) ve çevresindeki yapılardan oluşuyor. Nadar Avlusu’na büyük bir kapıdan girilir. Avlunun doğusunda Üçler Çeşmesi bulunmaktadır. Renkli taşlarla bezeli çeşmenin tepesinde 12 dilimli Hüseyin Tacı, üzerinde ise Süleyman Mührü diye bilinen altı köşeli yıldız yer almaktadır. Üçler Çeşmesi’nin biraz ilerisinde bugün temelleri görünen Ekmek Evi vardır.

Dergah Avlusu’na Üçler Kapısı’ndan ulaşılır. Bu avluda kare planlı bir havuz yer almaktadır. Avlunun doğu yönünde 5, Tekke Cami yönünde 3, batı yönünde de 7 adet kemer bulunmaktadır. Dergah Avlusu’nun doğusunda Aş Evi, Aslanlı Çeşme; batısında ise çamaşır evi, kiler evi, mihman evi ve meydan evi yer almaktadır.

Hazret Avlusu’na Altılar Kapısı’ndan ulaşılır. Girişin karşısında Hacı Bektaşi Türbesi (Pir Evi) ve Balım Sultan Türbesi’nin yanında dergaha hizmet edenlerin mezarları bulunmaktadır. Mustafa Kemal’in burayı ziyareti adına oluşturulan Atatürk Köşesi de bu bölümdedir.

Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri

‘Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri ve Kültür Sanat Etkinlikleri’ 1964 yılında ulusal düzeyde bir etkinlik olarak başlayıp uluslararası anma törenlerine dönüşmüştür. Hoşgörü, sevgi, dostluk ve barış kavramları ile tüm insanları sarmalamayı hedefleyen semah, türkü, deyiş, konferans ve panel gibi etkinliklerin yer aldığı organizasyon, mutasavvıf ve şair Hacı Bektaş Veli’nin ortaya koyduğu ilkeleri hatırlatmaya ve yaşatmaya çalışıyor.

Düzenlenen etkinlikler arasında öykü ve şiir yarışması var. Aynı zamanda ‘dostluk ve barış’ ödülü her yıl jüri tarafından seçilen kişiye veriliyor.

Malım mülküm servetim, hepsi evde kaldı,
Eşim dostum akrabam, geçtiğim yolda kaldı,
Dostlarımdan birisi, benden hiç ayrılmadı,
Allah için yaptığım iyilikler bende kaldı.

HACI BEKTAŞ-I VELİ

Hacıbektaş ilçesi ile ilgili ayrı bir not düşelim. İlçe içinde ayrıca Bektaş Efendi Türbesi, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Hacıbektaş Atatürk Evi Müzesi, Delikli Taş (Çilehane) ve Aşık Mahzuni Şerif’in mezarı da bulunuyor.

Nevşehir Kozaklı Kaplıcaları

Nevşehir’in Kozaklı ilçesi kaplıcaları, şifalı suları ve termal otelleri ile ünlü bir bölge. Dört mevsim ziyaret edilebilen Kozaklı Kaplıcaları daha çok kış aylarında tercih ediliyor. Burada bulunan kaplıca ve termal oteller Nevşehir’de sağlık turizmi için en sık ziyaret edilen yerler. Kozaklı sahip olduğu onlarca termal otel dışında apart daireler ve belediye tesisi ile binlerce kişiye hizmet verecek kapasiteye sahip. İlçenin şifalı suları romatizma, kireçlenme, kemik, eklem ve kas hastalıkları, cilt hastalıkları, kadın hastalıkları, kalp ve kan dolaşımı, solunum yolları, sinirsel hastalıklar ile sedef ve egzamaya iyi geliyor.

Nevşehir Kozaklı Kaplıcaları, Alman Kaplıcaları Birliği’ne göre sodyum, kalsiyum ve klor oranı ile A ve C grubu şifalı sular grubuna dahil. Su ısısı 27°C – 93°C derece olan termal suların PH değeri ise 6,7 – 7.

Kozaklı Kaplıcaları Nerede? Harita Konumu
Kozaklı ilçesi Nevşehir merkeze yaklaşık 80 kilometre ve 1 saatlik mesafede bulunuyor. Burası Nevşehir’in en uzak ilçesi. Kayseri, Kırşehir ve Yozgat’tan Kozaklı’ya ulaşmak da hemen hemen aynı süreye denk geliyor. Bu üç il merkezi ile Kozaklı arası 90 km.

Nevşehir Mesire Alanları

# Kadirah Deresi: Nevşehir’de insanların dinleneceği, piknik yapacağı ve keyifli vakit geçirebileceği alanlardan biri Kadirah Deresi ve çevresidir. Narköy sınırları içinde bulunan mesire yeri çok sayıda çağlayanı ve jeolojik yapısı ile oldukça ilgi gören bir yer.

# Çakırcan Alabalık Tesisleri & Mesire Yeri: Kızılırmak kenarında bulunan Çakırcan, kaynak suları ve doğal bitki örtüsü ile Nevşehirlilerin sık sık uğradığı mekanlardan. Alabalık üretim tesislerinin de bulunduğu mesire yerinin il merkezine uzaklığı 28 km.

# Sadabat Parkı Piknik Alanı: Kızılırmak kenarında bulunan, günü birlik gezintilere uygun mesire ve piknik alanlarından bir diğeri.

# Damsa Barajı: Ürgüp’e araçla yaklaşık 15 dakika uzaklıktaki Damsa Barajı çevresi oldukça yeşillik ve güzel bir dinlence alanı.

Klasik Keyifler – Uluslararası Kapadokya Müzik Festivali

Klasik Keyifler Müzik Derneği’nin yürüttüğü proje kapsamında, oda müziğini büyük kentler dışına da taşıyabilmek amacıyla yapılan bir etkinlik. Uluslararası Kapadokya Müzik Festivali, tarihsel ve kültürel birikimiyle dikkat çeken Kapadokya’da evrensel müziğin birleştirici gücünü farklı kitlelere ulaştırma misyonu taşıyor.

Müzik Festivali aynı zamanda genç müzisyenlerle ustaları bir araya getiren bir eğitim ortamı oluşturması açısından da önemli bir etkinlik. Klasik Keyifler’e ABD, Yunanistan, İtalya, Suriye gibi pek çok ülkeden katılımcı eşlik ediyor. Klasik dönem eserleri, Osmanlı müziği ve günümüz müziğinden örnekler çeşitli konser ve atölye çalışmalarıyla dinleyicilere ulaşıyor. Kapadokya’nın eşsiz doğal ve tarihi mekanlarındaki müzik ziyafeti kaçırılmaz bir fırsat. Festival genellikle yaz aylarının sonuna doğru başlıyor.

Bölgede yapılan bir diğer müzikal etkinlik ise 2015’den bu yana düzenlenen Cappadox Festivali.

Nevşehir’den Ne Alınır? Neyi Meşhur?

Nevşehir ve Kapadokya’da yaptığınız unutulmaz tarihi ve kültürel seyahatin ardından, kendiniz ya da sevdikleriniz için hediye olarak alabileceğiniz yöresel ürünlerden bazıları şu şekilde;

• Avanos’tan El Yapımı Çömlek ve Seramik Ürünler
• Oniks (Onyx) Taşı ile Yapılan Takılar ve Minyatür Ürünler
• Göreme’den El Dokuması Halı – Kilim
• Dimrit Üzümü
• Kuru Üzüm, Pestil ve Pekmez
• Kabak Çekirdeği
• Ürgüp’ten Çömlek Peyniri
• Zultanit Taşı’ndan Takılar
• Minyatür Peribacası Maketleri ve Magnetler

Nevşehir’de Ne Yenir? Nevşehir Mutfağı

Nevşehir ve Kapadokya yöresi İç Anadolu mutfağının lezzetlerini sunuyor. Bölgede tarımsal üretim fazla olmadığı için Nevşehir mutfağında ağırlıklı olarak bakliyat ve tahıl ürünlerinin kırmızı et ile karıştırılmasıyla yapılan yemekler ön planda. Nevşehir mutfağının en meşhur yemekleri testi kebabı ve çömlek fasulyesidir. Bağcılığın yaygın olduğu Nevşehir’de pekmez tatlılarda yöresel lezzetlerdendir.

Nevşehir mutfağının yöresel lezzetlerinden bazıları;

• Testi Kebabı
• Düğü Çorbası ve Sütlü Çorba
• Çömlek Fasulyesi
• Nevşehir Tavası
• Ağpakla
• Nohutlu Yahni
• Gendime
• Sızgıt
• Kömbe
• Ayva Dolması
• Dolaz Tatlısı
• Zerdi Pilavı
• Soğanlama