Türkiye’nin en lezzetli ve en zengin mutfak kültürlerinden birine sahip olan Şanlıurfa’da çok sayıda yöresel yemek bulunmaktadır. Şanlıurfa yemek kültürü aslında asırlardan günümüze kadar gelişmeye devam etmiştir. Bugün de bu gelişimi sürdürmektedir. Misafir ağırlamayı seven ve kalabalık sofralarıyla dikkat çeken bölgede en çok baharatlı, bol salçalı ve bol acılı yiyecekler tüketilmektedir. Öncelikle Şanlıurfa yemekleri denildiğinde akla gelen en önemli lezzetleri sıralayalım;
- Urfa Kebabı
- Çiğ Köfte
- Ciğer Kebabı
- Kuymak
- Ekmek Aşı
- Erik Tavası ve Soğan Tavası
- Pıtpıt Çorbası ve Ayran Çorbası
- Ağzı Açık ve Ağzı Yamuk
- Urfa Usulü Patlıcan Kebap
- Borani
- Bostana
- Şıllık Tatlısı
- Aya Köftesi
- Üzlemeli Pilav
- İsot Çömleği
- Lahmacun
Şanlıurfa’da kebap ve köfte çeşitleri bolca tüketilirken unlu ve pirinçli ürünler ikinci sırada yer alır. Çok sayıda tatlı ve çorba çeşidinin de olduğu bu şehirde etli yemeklere her zaman önem verilir. Kış mevsiminde etli yemekler, pilav ve çorbaların tüketildiği Urfa’da, sıcak yaz aylarında domatesli ve patlıcanlı kebaplar hazırlanır. Şanlıurfa’da yapılan yemekler Akdeniz ya da Ege mutfağına göre biraz farklıdır. Özel baharatlarla ve hamaratlı ellerle yapılması nedeniyle yerli ve yabancı turistlerin sürekli ilgisini çeken Şanlıurfa yöresel yemekleri, Türk mutfağında ayrıcalıklı bir yere sahiptir
İçerikler
Şanlıurfa’nın Yöresel Yemekleri
Şanlıurfa yemek kültürü, geniş bir yelpazeye dağılmış yöresel lezzetlerden oluşmaktadır. Ağzı açık, söğülme, Urfa kebabı, mumbar dolması, yuvalak köfte, beli kırık kebabı, Urfa tepsi kebabı (Urfa patlıcanlı kebap), sini taraklık, kazan kebabı, borani, Yahudi köftesi, etsiz çiğ köfte, aya köftesi ve meşhur bulgur pilavı gibi lezzetler bu bölgeye özgüdür. Ayrıca yöreye özel çok sayıda çorba ile beraber son derece lezzetli tatlı türü de bulunmaktadır. Çorbalardan pirpirim aşı, pıtpıt çorbası, kulak çorbası, lebeni ve mahlüta en çok sevilenlerdendir. Tatlı türlerinden ise katmer, peynir helvası, zingil tatlısı, şıllık tatlısı ve burma kadayıfı Şanlıurfa’nın vazgeçemediği lezzetlerdendir.
Şanlıurfa’nın Etli Ev Yemekleri
Urfa yemekleri daha çok etle hazırlanmaktadır. Bu konuda ilk olarak söğülmenin çokça tüketildiğini söylemek mümkündür. Anadolu’da bu yemek, patlıcan salatası olarak adlandırılır. Ancak söğülme, patlıcanların önce közlenmesi daha sonra incecik kıyılarak kıymayla yoğrulmasıyla hazırlanmaktadır. Kendine has bir tadı bulunmakla beraber bol sarımsakla tüketilir.
# Mumbar Dolması: Urfa yemek kültürü denildiği zaman akla mumbar dolması da gelir. Bölgedeki birçok lokantada tüketebileceğiniz bu dolma bilindiği üzere sakatattan yapılıyor.
# İçli Köfte: Farklı baharat ve pişirme teknikleriyle hazırlanan içli köfte, Urfa yöresel yemek kültürünün önemli bir parçası haline gelmiştir.
# Yahudi Köftesi: Bulgur köftesi olarak da bilinen Yahudi köftesinde yine birbirinden güzel baharatlar kullanılıyor. Bu köftenin ayrıca Arap mutfağından geldiği biliniyor.
# Aya Köftesi: Urfa’da atıştırmalık olarak tüketilen aya köftesi dövülmüş kara etle hazırlanmaktadır.
# Beli Kırık Kebabı: Urfa’ya has etli yemeklerden olan beli kırık kebabı, patlıcan ve köfteden yapılmaktadır.
# Yuvalak Köfte: Şanlıurfa yemekleri arasında çokça tüketilen yuvalak köfte, kuzu etinden hazırlanmaktadır. Kuzu etine bu yörede kara et adı da verilmiştir. Sinirsiz kuzu etinden hazırlanan bu köfteyi bölgedeki her restoranda bulamayabilirsiniz.
# Urfa Kebabı: Şanlıurfa mutfağı denildiğinde akla ilk gelen yemeklerden olan Urfa usulü kebap, ülkemizde büyük ün salmıştır. Sıra gecelerinde sıkça tüketilen bu kebap yöre halkının vazgeçemediği lezzetler arasındadır. Pul biber, karabiber, yeşilbiber ve tuzun harika birleşiminden oluşan Urfa kebabı en çok da acı olarak yenir.
# Kazan Kebabı: Urfa’ya has kebap türlerinden olan kazan kebabı, patlıcanla yapılıyor. Dolma usulüne göre hazırlanan kazan kebabında çeşni, kıyma ve iç harç yoğrulduktan sonra patlıcanların içine doldurularak fırına veriliyor.
# Sini Taraklık: Biber ve domatesle birlikte pişirilen bu yemek, pirzolayla beraber hazırlanıyor. Gerçekten çok lezzetli olan sini taraklık haliyle adının hakkını veren bir Urfa yemeği olarak karşımıza çıkıyor.
# Etsiz Çiğ Köfte: Urfa yemek kültürünün en önemli lezzetlerinden etsiz çiğ köfte, özel baharatlarla hazırlanır. Tarifi tam olarak yaygınlaşmamış olsa da, Anadolu’nun farklı bölgelerinde de yapıldığını söylemek doğru olacaktır. Fakat Urfa usulü etsiz çiğ köftenin sadece bu şehirde tadılması gerektiği de bir gerçektir.
Etsiz çiğ köfte nasıl yapılır? Kısa tarifini videodan izleyebilirsiniz.
Şanlıurfa’nın Yöresel Çorbaları
Şanlıurfa’nın meşhur yemekleri sadece etlilerle sınırlı değil. Bu yörede birbirinden güzel ve özel olarak hazırlanan çorbalar da dikkat çekiyor. Şimdi bu çorbaları ve içeriklerini inceleyelim.
# Pıtpıt Çorbası: Urfa’da her mevsim bolca tüketilen pıtpıt çorbasının kendine has özel püf noktaları var. Sofralara farklı bir lezzet katan bu çorbayı hem evlerde hem de restoranlarda rahatça bulabilirsiniz.
# Kulak Çorbası: Şanlıurfa’nın bir diğer harika yemeği kulak çorbası nohut ve et ile beraber yapılır. Mantı çorbası olarak da bilinir. Doyurucu özelliğe sahip olduğundan ana yemek gibi tüketilmektedir.
# Mahlüta: Bol kimyonla birlikte hazırlanan çok güzel bir çorba türüdür. Urfa’ya özgüdür ve kış aylarında yöre halkı tarafından sıklıkla tüketilir.
# Lebeni: Hem Urfa’da hem de diğer güneydoğu illerinde hazırlanan bir çorba türüdür. İçerisinde küçük köfte topları bulunan bu çorbaya eklenen baharatlar ile muhteşem bir lezzet ortaya çıkıyor.
Şanlıurfa Tatlıları
Yöreye özgü pek çok tatlı çeşidinin olduğu Şanlıurfa’da başta şıllık tatlısı olmak üzere zingil tatlısı, burma kadayıfı, peynir helvası, haside tatlısı ve katmer tatlısı tüketilmektedir.
# Haside Tatlısı: Bölge halkı tarafından çok sevilen haside tatlısının yapımı son derece basittir. Tatlı dükkanlarından da alınabilen bu tatlı genelde kuruyemişle beraber ikram edilir. Tadı ve kıvamı hafif olan haside tatlısının Yozgat bölgesinde de meşhur olduğu bilinir.
# Katmer Tatlısı: Bu tatlı aslında Antep yöresine ait olsa da, Urfa usulüyle de oldukça güzel bir seviyeye ulaştırılmıştır. Ceviz içi ya da Antep fıstığı eklenerek hazırlanan bu tatlının, şerbetini emdikten sonra muhteşem bir kıvama geldiği unutulmamalıdır.
# Peynir Helvası: Katı kıvamda hazırlanan peynir helvasında peynir ve irmik unu kullanılıyor. Tereyağında kavrulduktan sonra servis edilen peynir helvası, daha çok kaymaklı dondurma eklenerek sunuluyor.
Peynirli irmik helvası nasıl yapılır? Kısa tarifini videodan izleyebilirsiniz.
# Burma Kadayıfı: Genelde Diyarbakır’da meşhur olduğu söylenen, ancak Urfa yöresine ait olan burma kadayıfı önce fırında kızartılır. Daha sonra şerbet eklenerek sunum yapılır. Genelde kaymakla beraber tüketilen burma kadayıfı, yemeklerden sonra ikram edilir.
# Zingil Tatlısı: Görüntüsü lokmaya benzeyen zingil tatlısı, tuzlu hamurun yağda kızartılmasıyla hazırlanır. Üzerine eklenen kaymakla beraber muhteşem bir kıvama kavuşan zingil tatlısının hamuru elde yoğrulur. Mayalı veya mayasız hamur da kullanılabilir.
# Şıllık Tatlısı: Yörenin vazgeçilmez tatlıları arasında olan şıllık tatlısının yapımı kolaydır. Krep hamuruyla yapılan bu tatlının içine pekmez ve tereyağıyla hazırlanan şerbet ekleniyor. Üzerine ise ceviz ya da fıstık konularak sunumu yapılıyor.
Şanlıurfa’nın Salata ve Mezeleri
Şanlıurfa yemek kültürü incelendiğinde birbirinden güzel salata ve mezelerle de karşılaşılıyor. İlk olarak yörede pirpirim cacığının öğle ve akşam öğünlerinde çokça tercih edildiğini söyleyebiliriz. Semizotu cacığı olarak da bilinen bu meze aslında sofraların olmazsa olmazıdır. Aynı şekilde isot salatası, Şanlıurfa yemekleri ile beraber tüketilir. Kırmızı biber ile hazırlanan bu salatanın sofralara renk kattığı da unutulmamalıdır. Son olarak bostana salatası görünümü ve tadı bakımından yöre halkı tarafından benimsenmiştir. Birbirinden farklı çeşni ve baharatların kullanıldığı bostana salatasının oldukça hafif olduğunu söylemekte yarar var.
Yazımızın sonuna birkaç ‘Urfa ev yemekleri tarifi’ videosu daha ekleyelim. Damak zevkinize göre istediğinizi seçip, siz de evinizde deneyebilirsiniz. Öncelikle Urfa tepsi yemeklerinden frenk tava tarifi.
Yine Urfa meşhur yemeklerinden borani tarifi.
Şanlıurfa’nın meşhur aya köftesi tarifi.
