Kapat
Ağrı Nasıl Bir Şehir?

Anadolu’nun en doğu ucundaki illerimizden biri olan Ağrı, Türkiye’nin en yüksek zirvesi Ağrı Dağı’na ev sahipliği yapıyor. Ağrı Dağı dışında görkemli İshak Paşa Sarayı, Diyadin Kaplıcaları ve dondurucu soğukları ile ünlenen bu şehrimiz maalesef memleketimizin en fakir bölgelerinden biri.

Ağrı gerek sağlık ve eğitim hizmetlerinin yetersizliği, gerek zorlu iklim şartları barındıran coğrafyası, gerekse yeterli yatırımlara sahip olamadığı için sürekli göç veren ve ekonomik anlamda kalkınmayı başaramayan bir şehir. Aslında biraz varlık içinde yokluk çeken bir yer burası. Yaz ve kış turizminde büyük potansiyel barındırmasına rağmen tanıtım konusunda yetersiz. Kafkasya Bölgesi gibi büyük bir ticari pazarın dibinde bulunmasına rağmen bunu değerlendirmeyi henüz başaramamış bir belde. Belki doğuda olması ve terör korkusu yüzünden oluşan ön yargılar da var bu şehre. Ama her şeye rağmen Ağrı, memleketimizdeki kültür mozaiğinin güzel bir parçası ve daha fazla değerlenmesi gereken bir ilimiz.

Ağrı Hakkında Bilgi

Ağrı Dağı Efsanesi Nedir?
Yaşar Kemal’in 1970 yılında yazdığı bir roman ‘Ağrı Dağı Efsanesi’. Ağrı Dağı civarındaki köylerden birinde yaşayan Çoban Ahmet ile bölgenin yöneticisi olan Mahmut Han’ın kızı Gülbahar arasındaki imkansız aşkın destansı hikayesini anlatır. Bu romanın ayrıca 1975 yılında, Memduh Ün’ün yönetmenliğinde bir filmi de çekilmiştir. Daha sonra yine aynı ismi taşıyan bir operaya ilham kaynağı olmuştur.
Murat Ses’in besteleyip Moğollar Grubu’nun çaldığı unutulmaz ‘Ağrı Dağı Efsanesi’ parçasını da es geçmemek lazım.

Peki Ağrı nasıl bir şehir? Ağrı’nın ekonomisi, iklimi, hayat şartları nasıl? Ağrı mutfağının meşhur yemekleri neler? Ağrı hakkındaki bilgileri kısa başlıklar halinde sunalım. Ülkemizin en heybetli dağı olan Ağrı Dağı hakkında da bazı bilgiler verelim.

Ağrı Nerede? Nasıl Gidilir?

Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Ağrı, Türkiye’nin doğu sınırındaki illerden biri. Ağrı ilimizin komşuları; kuzeyde Kars, kuzeydoğuda Iğdır, batıda Erzurum, güneyde Van, güneybatıda Muş ve Bitlis’tir. Ağrı’nın doğu sınırı ise İran’a komşudur.

Ağrı ulaşım rehberi genel olarak şu şekilde;

# Ağrı Karayolu Ulaşımı;
Ülkemizi boydan boya geçen E80 karayolu, Ağrı içinden de geçip İran’a uzanmaktadır. Anayol hattı üzerinde bulunan Ağrı merkeze ulaşım hem komşu şehirlerden hem de diğer bölgelerden oldukça rahat ve kolaydır. Ağrı’nın kendi otobüs firmaları da birçok şehirle karşılıklı olarak seferler düzenliyor. Ağrı otogarı şehir merkezinin içinde bulunuyor.

  • İstanbul – Ağrı arası yaklaşık 1430 kilometre ve 16 saat 30 dakika.
  • Ankara – Ağrı arası yaklaşık 1070 kilometre ve 12 saat 30 dakika.
  • İzmir – Ağrı arası yaklaşık 1700 kilometre ve 19 saat 30 dakika.
  • Adana – Ağrı arası yaklaşık 980 kilometre ve 12 saat 30 dakika.
  • Malatya – Ağrı arası yaklaşık 570 kilometre ve 7 saat.
  • Trabzon – Ağrı arası yaklaşık 480 kilometre ve 6 saat 30 dakika.

# Ağrı Havayolu Ulaşımı;
Ağrı’da bulunan Ağrı Ahmed-i Hani Havalimanı, şehir merkezinin yaklaşık 8 km. kadar güneyinde yer alıyor. İstanbul ve Ankara’dan aktarmasız şekilde Ağrı’ya uçuş bulabilirsiniz. Ağrı Ahmed-i Hani Havalimanı ile şehir merkezi arasında uçak saatine göre hareket eden otobüsler mevcut. Bunun dışında taksi ya da araç kiralama imkanınız var. Merkeze giden otobüsler haricinde özel firma servisleri de Ağrı’nın ilçelerine kadar hizmet veriyor.

Ağrı Ahmed-i Hani Havalimanı Telefon: 0 (472) 216 04 00

# Gürbulak Sınır Kapısı
Türkiye’yi Orta Asya ve İran’a bağlayan en önemli sınır kapısı Ağrı’da bulunuyor. Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan Gürbulak Sınır Kapısı, ilk olarak 1937’de Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla yaptırılmış, 2003 yılında da yenilenerek tekrar hizmete girmiştir.

Kısaca Ağrı Tarihi

Anadolu’nun Orta Asya’ya açılan kapısı olan Ağrı, birçok medeniyetin uğrak noktası olmuş ama bu geçiş sırasında bölgeye gelen uygarlıklar genellikle kalıcı olmamıştır.

Bölgenin bilinen ilk yerleşimcileri önce Hititler, sonrasında ise Hurri Devleti (M.Ö. 1340 – M.Ö. 1200) olmuştur. Urartular M.Ö. 825 – M.Ö. 786 yılları arasında bu bölgeye yoğun akınlar düzenlemiş ve Ağrı’daki en köklü medeniyeti onlar kurmuştur. Ağrı Dağı yakınlarında, Taşburun ve Karakoyunlu köyleri civarında Urartu yazıtlarına rastlanmıştır.

M.Ö.700’lü yıllara gelindiğinde önce Kimmerler, Medler, Persler daha sonra ise Büyük İskender bölgede hakimiyet kurmuştur. İskender’in ölümü sonrası Ermeniler yöreyi ele geçirmiştir.

M.Ö. 680’de kısa bir süre bu bölgeye yerleşen Sakalar, Doğu Anadolu’nun ilk Türk yerleşimcileri olmuştur. Onları Arsak ve Artaksıyaslı Krallıkları takip etmiştir. Hz. Osman zamanında İslam topraklarına katılan bölge, Abbasiler sonrası bir dönem tekrar Bizans’ın hakimiyetine girmiştir.

1071 Malazgirt Savaşı sonrası Türklerin Anadolu’ya girişi başlamış ve Ağrı toprakları uzun bir süre Ahlatşahlar (Sökmenliler) Devleti’ne bağlı kalmıştır. Yörenin sonraki hakimleri; Ani Atabekleri (1027-1225), Cengizliler (1239), İlhanlılar (1256-1358), Celayirliler, Moğollar (1393), Karakoyunlular (1405-1468) ve Akkoyunlular olmuştur. Çaldıran Savaşı’nın ardından Ağrı, Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı sınırlarına dahil edilmiştir.

1869’da ilçe olarak kabul edilen Ağrı, 1927 yılında il statüsüne geçmiş ve Türkiye Cumhuriyeti topraklarındaki yerini almıştır.

# Ağrı ilinin ismi nereden geliyor? Bu bölgenin adı Osmanlı zamanında Şorbulak, Ermeniler döneminde Karakilise, Kazım Karabekir Paşa zamanında ise Karaköse olarak anılmış. En sonunda il sınırları içinde bulunan ve Türkiye’nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı’ndan dolayı şehre Ağrı ismi verilmiş.

Nuh Tufanı’nın yaşandığı Ararat Dağı’nın burası olduğuna inanalar, bölgeyi Ararat olarak da isimlendiriyor.

Ağrı Tarihi

Ağrı Hakkında Kısa Bilgiler

Nüfus: Ağrı’nın 2020 yılı nüfusu yaklaşık 540 bin kişidir.
Plaka Kodu: Ağrı’nın plaka kodu: 04
Telefon Kodu: Ağrı’nın telefon kodu: 0472
Posta Kodu: Ağrı’nın posta kodu: 04000
Yüz Ölçümü: Ağrı’nın yüz ölçümü: 11.376 km²

Ağrı Belediyesi Web Sitesi: www.agri.bel.tr
Ağrı Belediyesi Telefon: 0 (472) 215 11 90

Ağrı Valiliği Web Sitesi: www.agri.gov.tr
Ağrı Valiliği Telefon: 0 (472) 215 10 01

Ağrı İlçeleri;

  • Diyadin
  • Doğubayazıt
  • Eleşkirt
  • Hamur
  • Patnos
  • Taşlıçay
  • Tutak

Ağrı Dağı Manzarası

Ağrı Ekonomisi

Ağrı ilimizin temel geçim kaynakları tarım ve hayvancılık üzerine kurulmuştur. İlin önemli tarım ürünleri; şeker pancarı, buğday, arpa, pamuk, mısır, çavdar, kendir ve pirinçtir. Sulama altyapısının yetersizliğinden dolayı günümüzde Ağrı’nın sahip olduğu potansiyele göre üretimi düşüktür.

Kırsal kesimlerinde ise hayvancılık önemli bir geçim kaynağıdır. İlin geniş yayla ve meralarında koyun, keçi, sığır ve manda yetiştirilir. Elde edilen et ve süt ürünleri küçük beldelerdeki ticari hareketliliği sağlar.

Sanayi ve madencilik alanlarında ise çok düşük düzeyde ilerleme vardır.

Ağrı, tarım-hayvancılık alanında olsun, diğer ticari faaliyet kollarında olsun, yeterli seviyede yatırım alamayınca sürekli göç veren bir şehir haline gelmiş. Ekonomik olarak ülkemizin en zayıf bölgelerinden biri olan Ağrı’nın yatırıma ve desteğe ihtiyacı olduğu açık. Yoksa sahip olduğu potansiyel kaynakları değerlendirmesi pek mümkün gözükmüyor.

Ağrı Geçim Kaynakları

Ağrı’nın Coğrafi Yapısı ve İklimi

Ağrı topraklarının yarıya yakın kısmı yüksek dağlık arazilerden oluşur. Türkiye’nin en yüksek zirvesi olan Ağrı Dağı da ilin Doğubayazıt ilçesinde bulunuyor. Uzun sıradağları ve 1600 metreyi aşan rakımıyla Ağrı, çok sert bir karasal iklime sahiptir. Kışın -40 derecelere ulaşan havasıyla Türkiye’nin en soğuk illerinden biridir. İlkbahar ve sonbaharın kısa sürdüğü Ağrı, yılın büyük bölümü karla kaplıdır. Yazlar ise sıcak ve yağışsız geçer.

İkliminin çok sert olması, yağış azlığı ve volkanik bir arazi üzerinde bulunması nedeniyle, Ağrı’nın ormanlık arazisi yok denecek kadar azdır. İlin bitki örtüsü bozkır ve steplerden oluşur.

# Ağrı’da yapılan Yazıcı Barajı nedeniyle su altında kalan Başçavuş Köyü’nün minaresi kışın çok ilginç bir görüntü oluşturuyor.

Ağrı Kış Resimleri

Ağrı Dağı Hakkında Bilgi

Türkiye, İran, Nahçıvan ve Ermenistan’ın kesişme noktasında yer alan Ağrı Dağı, 5137 metre yüksekliği ile Türkiye’nin en yüksek dağıdır. Sönmüş bir volkanik dağ olan Ağrı’nın iki zirvesi bulunuyor. 5137 metre olan yüksek bölüm Büyük Ağrı, 3898 metre olan küçük kısım ise Küçük Ağrı olarak adlandırılır.

Ağrı Dağı farklı devirlerde ve farklı kültürlerde değişik isimlerle anılmıştır.

  • Osmanlı Türkçesi: Aghur Dağı
  • Ermenice: Masis / Marsis / Massis / Masik
  • Hristiyan Dünyası ve Batı Coğrafyası: Ararat
  • Selçuklu Türkleri: Eğri Dağ / Ağır Dağ
  • Yakutça: Ağr
  • Farsça (İran’da): Kûh-ı Nûh / Kūh-e Nūḥ (Nuh Dağı)
  • Arapça: Cebel’ül Haris
  • Kürtçe: Çiyayê Agirî

# Resmi kayıtlara göre Ağrı Dağı’na ilk tırmanış 9 Ekim 1829’da Prof. Frederik Von Parat tarafından yapılmıştır. İkinci tırmanış ise 21 Şubat 1970’te Dağcılık Federasyonu eski başkanlarından Dr. Bozkurt Ergör tarafından gerçekleştirilmiştir. Bir dönem yasak getirilse de daha sonra tırmanışın serbest bırakılmasıyla Ağrı Dağı binlerce dağcının popüler tırmanış rotası haline gelmiştir.

# Ağrı Dağı’na tırmanışlar dağın Doğubayazıt ilçesine bakan yüzünden gerçekleştirilir. Dağa tırmanmak için en uygun aylar Temmuz, Ağustos ve Eylül’dür. Kışın da tırmanış yapılır ama çok daha zorlayıcıdır.

# 4 bin metre yüksekliğe kadar bazalt, sonrasında ise andezit lavlarından oluşan Ağrı Dağı’nın zirvesinde dört mevsim erimeyen çok kalın bir buzul örtüsü vardır.

# Başta Hristiyanlık olmak üzere bazı inanışlara göre Nuh Tufanı sonrası Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturduğu yer olan Ararat Dağı burasıdır. Ama bu ittifak sağlanan bir görüş değil.

# Ağrı Dağı Nerede?
Avrupa’nın da en yüksek zirvesi olan Ağrı Dağı’nın bir kısmı Iğdır, bir kısmı da Ağrı/Doğubayazıt sınırları içinde yer alır. Dağ, Aras ve Murat Nehirleri arasındadır.

Ağrı Mutfağı ve Ağrı’ya Özgü Yemekler

Doğu Anadolu’nun mutfağı genel olarak eşsiz lezzetlere sahip. Ağrı’da bu yemek kültürünün önemli bir parçası. Genelde hayvancılığın yaygın olduğu Ağrı’da yöresel yemekler de ağırlıklı olarak et üzerine yoğunlaşıyor. Ağrı yemekleri içinde en meşhuru Doğubayazıt yöresinde yaygın olarak yapılan Abdigör Köftesi. Aynı zamanda bir diyet yemeği olan bu köfte oldukça zahmetli bir yemek. Yağsız, kemiksiz ve sinirsiz taze et, taş üzerinde tokmak yardımıyla hamur kıvamına gelene kadar dövülüyor. Sonrasında soğan, su, yumurta ve baharatlarla çırpılan et, bir süre dinlendirilip pilavla servis ediliyor. Geleneksel Ağrı mutfağında yemekler sadece etlerle sınırlı değil elbette.

Ağrı mutfağının yöresel yemeklerinden bazılarını sıralayalım;

  • Abdigör Köftesi
  • Selekeli (Sac Kavurma)
  • Gösteberg Buğulama
  • Keledoş
  • Pişi (Bişi) Erdek
  • Hasude
  • Çiriş Ketesi ve Çiriş Aşı
  • Hengel
  • Kete
  • Piti Kebabı (Bozbaş)
  • Zülbiya Tatlısı

Ağrı mutfağını daha yakından tanımak isteyenler için Ağrı Valiliği’nin yayınladığı bir de kitap bulunuyor. “Ağrı Geleneksel Mutfak Kültürü Ve Yemekleri Kitabı”nı temin ederek Ağrı yemeklerini siz de evde deneyebilirsiniz.

Ağrı Mutfağı

Memur ve Öğrenciler İçin Ağrı Nasıl Bir Yer? Ağrı’da Yaşam

Ağrı’da bulunan üniversitemiz Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi.

Eski ismi Ağrı Dağı Üniversitesi olan ve 2007 yılında kurulan bu okul, oldukça modern ve güzel bir kampüse sahip. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi kampüsü şehir merkezinin batı çıkışında, 5-6 km. uzaklıkta bulunuyor ve halk otobüsleriyle ulaşım sağlanıyor. Kampüs içerisinde öğrencilere yönelik kafe, restoran, atölye, tiyatro ve spor salonu gibi imkanlar mevcut. Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük kültür ve kongre merkezilerinden biri de burada bulunuyor. Üniversitenin oldukça geniş ve ferah bir çevre düzenlemesi var.

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi yerleşke olarak güzel ama bu okul genelde öğrencilerin son sıralardaki tercihlerinden biri oluyor. Ağrı’da yılın neredeyse 7-8 ayı havanın soğuk olması, büyük şehirlere uzaklığı ve merkezinin çok küçük olması bunda etken tabi ki. Ağrı’nın yerel halkı bile sürekli başka şehirlere göç ederken öğrencilerin şehri sevmesi çok olası olmuyor maalesef. Şehir pek sosyal ve kültürel aktivite imkanı sunmuyor. Öğrenciler Ağrı’da kuracakları güzel dostluklar ve eğitim öğretim hayatının meşguliyeti ile bir şekilde vakit geçirip mezun olurlar ama memurlar için iş biraz daha zor tabi. Ağrı’nın ilçelerinde hayat şartları kışın çok daha zorlaşıyor. Kapanan yollar, buzlanmalar ve kısıtlı imkanlar nedeniyle Ağrı çok çetin bir şehirdir. Ağrı’daki bir öğretmen çocuklara eğitim-öğretim verirken, Ağrı da bu insanlara zorlu hayat şartlarını öğretir adeta. Ama Ağrı insanı çok sıcakkanlıdır. Hızlı büyüyüp metropolleşen kentlerde kaybolan komşuluk ilişkilerini burada bulabilirsiniz.

Ağrı ucuz bir şehir mi? Öğrenci ve memurlar için Ağrı’da konaklama bedelleri ucuz diyebiliriz. Ev kiraları ve yurt giderleri Türkiye ortalamasına göre iyidir. Ama ısınma bedelini de işe dahil edince fiyat yine biraz yükseliyor mecburen. Yine de genel olarak ekonomik bir şehirdir. Ulaşım, alışveriş ve kira gibi konularda öğrenci ve memurları zorlamaz. Bir artısı da, Van ve Erzurum gibi iki büyük şehre oldukça yakın olduğu için özellikle hafta sonları vakit geçirmek için buralara seyahat edebilirsiniz.

AĞRI’DA GEZİLECEK YERLER (TIKLAYIN)

Ağrı'da Öğrenci Hayatı

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir