Ülkemizde antik kent ve harabelerden bahsedilince genelde aklımıza ilk olarak Ege ve Akdeniz Bölgeleri geliyor. Doğu Anadolu antik kent konusunda bize çok fazla eser sunmuyor belki ama bazı şehirlerin de bu konuda hakkını yememek gerekiyor. Kars bu anlamda biraz ihmal ettiğimiz illerden biri. Değerli tarihi kalıntılara sahip olan Kars’taki en önemli eserlerin başında hiç şüphesiz Ani Harabeleri gelmektedir. Eğer siz de tarih tutkusuna sahip biriyseniz, günümüze kadar sapasağlam ulaşmış büyüleyici bir yapıya sahip olan Ani Harabeleri’ni kesinlikle görmelisiniz.
Kars merkeze 43 km. mesafede bulunan, Türkiye-Ermeni sınırını ayıran Arpaçay Nehri’nin batısında yer alan Ani Antik Kenti volkanik bir tabaka üzerine kurulmuştur. Bir ticaret merkezi olan kentin tarihi M.Ö. 5000’lere dayanır.
2016 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne dahil edilen Kars Ani Harabeleri; Surlar, Fethiye Cami, Tigran Honents Kilisesi, Aziz Prkich Kilisesi, Abukhamrents Kilisesi, Gagik (Surp Krikor) Kilisesi, Genç Kızlar Kilisesi, Selçuklu Sarayı (Sultan Sarayı) ve Selçuklu Kervansarayı bölümlerinden oluşuyor.
# Surlar: Kentin mimari kalıntıları Sasani, Ermeni ve Selçuklu kültür sanatının etkilerini barındırmaktadır. Kenti kuzey ve güneyden çevreleyen surların yapımı Kral III. Sambat zamanında olmuştur. 11. yy’da ise Şeddadlı Beyliği buraya üçüncü bir sur sistemi inşa etmiştir. Kentin 7 giriş kapısından aslanlı kapı kentin ana giriş kapısıdır.
# Büyük Katedral (Fethiye Cami): M.S. 900’lü yıllarda temelleri atılan Büyük Katedral’in bitiş tarihi 1001 yılıdır. Yapının mimarı Ayasofya Kilisesi’nin tamirini de yapan Tiridat’tır. Katedralin halk kapısı, patrik kapısı ve kral kapısı olmak üzere üç giriş kapısı vardır. Apsisin iç kesimlerindeki fresklerin 13. yy’a ait olduğu düşünülmektedir. Kırmızı renkli tüf taşından yapılan katedralin kubbesi, çan kulesi ve kuzey cephe duvarının bir bölümü yıkılmıştır. 1064’de Sultan Alparslan tarafından camiye çevrilen yapıda ilk fetih namazı kılınmıştır. Bu yüzden de yapı Fethiye Cami adını almıştır.
# Tigran Honents Kilisesi: 1215 tarihinde Anili tüccar Tigran Honents tarafından inşa edilmiştir. Haç planlı yapının yarım daire formundaki apsisi sağlı sollu iki katlı günah odaları ile çevrelenmiştir. Kilisenin iç çevre duvarları ile kubbesinde Hz. İsa’nın hayatından kesitleri içeren freskler yer almaktadır.
# Aziz Prkich Kilisesi: Büyük Katedral’in yakınında yer alan Aziz Prkich Kilisesi’nin bugün yalnızca yarısı ayaktadır. Zemini daire şeklindeki kilise 1036 yılına tarihlenir. 1930’lu yıllarda bir yıldırım düşmesi sonucu yarısı yıkılan yapı kubbelidir ve iki kısımdan oluşmaktadır.
# Abukhamrents Kilisesi: Surlara yakın plato üzerinde kurulan Abukhamrents Kilisesi 980 yılında inşa edilmiştir. Tek kapılı yapının kubbesi sekizgendir. Yapının apsisinin olmaması bir aile mezarı olduğunu düşündürmektedir. Güney cephe duvarında oyma güneş saati süslemesi dikkat çekicidir.
# Gagik (Surp Krikor) Kilisesi: 10. yy. yapısı Gagik Kilisesi’nin bugün cephe duvarları ve kubbesi tamamen çökmüştür. Kilisenin sadece üç sütunu ve temel duvarları ayaktadır.
# Genç Kızlar Kilisesi: Kervan yolunun başlangıç noktasında bulunan Genç Kızlar Kilisesi silindirik bir plana sahiptir. Kilisenin 13. yy. yapısı olduğu tahmin ediliyor. Ermeni kilise mimarisinin özelliklerini taşıyan yapı kesme taştan inşa edilmiş olup, yapının dış cephe duvarlarında geometrik süslemeler bulunmaktadır. Kilise günümüzde harap durumdadır.
# Rahibeler Manastırı: Sarp kayalıklara inşa edilmiş Rahibeler Manastırı’nın tahminen 10. yy. yapısı olduğu düşünülmektedir. Bazilikal planlı manastır, sarp kayalık alana kurulmuş olduğundan ulaşılması zordur ve dolayısıyla günümüze kadar sağlam kalabilmiştir.
# Selçuklu Sarayı (Sultan Sarayı): 1064 tarihinde Selçukluların Ani’yi fethinden sonra yaptırıldığı tahmin edilen Selçuklu Sarayı’nın orijinali iki katlıdır. Birinci kat ahşap olduğundan günümüze sadece zemin ve bodrum katı ulaşabilmiştir. Bodrum kat kışları ambar olarak, zemin kat ise asıl saray olarak işlev görmüştür. Dikdörtgen planlı saray, Selçuklu mimarisi taş işçiliğinin özelliklerini yansıtmaktadır. Ayrıca burada bulunan şadırvan da oldukça dikkat çekicidir.
# Selçuklu Hamamı: Selçuklu mimarisini yansıtan hamam 4 eyvan ve 4 halvet odasından oluşmaktadır. Soyunma odalarına bir koridordan ulaşılır. Koridorun kuzeyinde bir ılıklık ve külhan kısmı yer almaktadır.
# Selçuklu Kervansarayı: Yöresel kesme taştan inşa edilmiş olan Selçuklu Kervansarayı 12. yy. başlarına tarihlenmektedir. Kale görüntüsü veren kervansaray dikdörtgen planlıdır. Yapının giriş kapısı oldukça gösterişli olup, çevresi geometrik bezemelerle süslenmiştir.
# İpekyolu Köprüsü: Arpaçay Nehri’nin oluşturduğu vadi üzerinde kurulan köprü karşı kıyıya ulaşımı sağlıyordu. Günümüzde sadece köprü ayaklarını görebildiğimiz yapı 10. yy. Bagratlı Krallığı dönemine aittir.
Kars Ani Antik Kenti Hakkında Notlar:
- Ani Kent Harabeleri’nde Müze Kart geçerli.
- Mekanı tam anlamı ile gezmeniz için 2 saat zaman ayırmalısınız.
- Rehber eşliğinde ziyaret etmenizi tavsiye ederiz.
- Mekana uzak da olsa bölgede tuvalet bulunuyor.
- Ani Antik Kenti yakınlarında ufak bir kafe bulunuyor.
AĞRI İSHAK PAŞA SARAYI (TIKLAYIN)
Kars Ani Antik Kenti Nerede?
Ani Harabeleri, Kars merkezinin güneydoğusunda ve Arpaçay’a yakın bir konumdadır. Kars merkezden Subatan Köyü istikametine gittiğinizde, Arpaçay yönüne giden yol sizi Ani Antik Kenti’ne ulaştıracaktır. Şehir merkezine takriben 43 km. mesafede bulunan antik kente özel araçla sorunsuz gidebilirsiniz.
Ani Antik Kenti Nerede? Harita Konumu & Ulaşım
Ani Antik Kenti hakkında daha fazla bilgiye Kars Valiliği ve Turizm Bakanlığı resmi sitelerinden ulaşabilirsiniz.
