Kars Gezilecek Turistik Yerler

Kars gezilecek yerler listesine başlamadan önce belirtmek isteriz ki, Kars özellikle tarihi mekanlar bakımından oldukça zengin olmasına rağmen gerekli kıymeti görememiş illerimizden biridir. Yontma Taş Devri’nden (yaklaşık olarak M.Ö. 9 binli yıllardan) bu yana insanların yaşam alanı olan Kars, tarihi mekanlar noktasında bir başkenttir. Adının Anadolu’daki en eski Türkçe şehir ismi (koyun yününden dokunan şal, kuşak) olduğu belirtilmektedir.

Kent özellikle son yıllarda çok popüler olan Doğu Ekspresi seyahati ile yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağına yeni yeni girmeye başlamıştır. Kars gezi rehberine geçmeden şehrin tarihine çok kısa değinelim, daha sonra Kars’ta gezilecek tarihi ve doğal yerlere sırasıyla bakalım.

Kısaca Kars Tarihi

Kars’ta yaşadığı bilinen ilk uygarlık Hurrilerdir. Daha sonra bölge Hititler ve Urartuların egemenliğine girmiş, M.Ö. 7. yy’da İskitlerin, M.Ö. 6. yy’da Perslerin akınına uğramıştır. M.Ö. 4. yy’da Büyük İskender bu bölgeyi Perslerin elinden almıştır. M.S. 2.yy’da Roma İmparatorluğu’nun eline geçen kent, Roma’nın 395’te ikiye bölünmesi ile Doğu Roma’nın bir parçası olmuştur.

M.S. 7. yy’da İslam orduları bu bölgeyi fethedince bölge halkı İslamiyetle tanışmıştır. M.S. 10. yy’da Ermeni Derebeyleri, Ani kentini kendilerine başkent yapmışlar, 1044 yılında da Bizanslılar tarafından bu bölgeden uzaklaştırılmışlardır. Bizans İmparatorluğu’nun bölgedeki 20 yıllık hakimiyeti 1064 yılında Sultan Alparslan tarafından bozulmuştur. 1239 Moğol hakimiyetinden sonra kent sırasıyla İlhanlılar, Timurlular, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Safevilerin egemenliğine girmiştir. 1534 yılında ise Kanuni Sultan Süleyman, Safevilerden Kars ve çevresini almıştır. 1877 – 1918 arasında 40 yıl boyunca Rus işgali altında kalan Kars, 1920 yılından sonra ise tüm işgal kuvvetlerinden temizlenerek Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katılmıştır.

Kars Müzesi

Kars merkez gezilecek yerler listemizin başına Kars Müzesi’ni alalım. 1981 yılında ziyarete açılan Modern Kars Müzesi arkeoloji, etnografya ve müze bahçesindeki eserleri ile üç bölümden oluşmaktadır.

Arkeolojik eserlerin sergilendiği bölümünde Roma, Bizans ve Osmanlı devletlerine ait sikke ve paralar, Prehistorik, Kalkolitik ve Eski Tunç dönemlerine ait buluntular, Urartu kültürüne ait eserler, kap kacaklar, gözyaşı şişeleri, mızraklar, mühürler ile bronz iğneler bulunmaktadır.

Etnografik eserlerin sergilendiği bölümde Geç Hristiyan dönemine ait ahşap bir kapı, Selçuklu ve Osmanlı kitabeleri, yöresel kilim, heybe, halı, bakır mutfak eşyaları, demir ve tunçtan baltalar, çeşitli el yazması kitaplar, tespihler ve gümüş işlemeli eğerler bulunmaktadır.

Müze bahçesinde ise Selçuklular ve Beylikler dönemine ait mezar taşları, çeşitli kitabeler ve 1921 Kars Antlaşması sırasında Ruslar tarafından Kazım Karabekir’e hediye olarak verilen Beyaz Vagon sergilenmektedir.

Kars Kalesi

Kars’ta görülmesi gereken önemli yapılardan biri de şehir merkezindeki Kars Kalesi’dir. Buradan kentin güzel manzarasının keyfini çıkarabilirsiniz. Ayrıca kale içindeki camiyi, Celal Baba Türbesi’ni ve cephaneliği de görmelisiniz.

Kars Kalesi, Saltuklu Sultanı Melik İzzettin tarafından 1153 yılında dik bir tepe üzerine inşa ettirilmiştir. Timur’un ordusu tarafından yıkılan kale Osmanlı döneminde, 1579 yılında tekrar ayağa kaldırılmıştır.

1606’da İran Şahı I. Abbas tarafından yıkılan kale zaman zaman onarımlar geçirmiş, bu onarımlarda da kaleye bazı yapılar eklenmiştir. Osmanlı – Rus Savaşı’nda (1877-1878) tahrip olan kale günümüze orijinal halinden biraz uzaklaşmış olarak gelebilmiştir. Toplam 220 burcu olan kalenin yalnızca 7 burcu şu an ayaktadır. İç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşan yapının dış surları beş sıradır. Dış surların önünde derin hendekler bulunmaktadır. Kalenin üç büyük kapısı vardır. Bunlar Su Kapısı (Çeribaşı), Kağızman Kapısı (Orta Kapı) ve Behram Kapısı’dır. Kars merkezde gezilecek yerler listesinin en favori mekanlarından biridir.

Ani Antik Kenti (Ani Harabeleri)

İpek Yolu üzerindeki kentlerden biri olan Ani Antik Kenti, Kars denildiğinde akla ilk gelen yerdir dersek yanlış olmaz. Günümüzde Ocaklı Köyü sınırları içinde bulunan ve bir Ortaçağ kenti olan Ani, dönemin önemli ticaret merkezlerindendir. Kente ait kalıntıların bulunduğu yerdeki Arpaçay, Ermenistan’la sınırımızı oluşturmaktadır. Surlar, Aslanlı Kapı, Ebu’l Menûçihr Camii, Büyük Katedral (Fethiye Cami), Aziz Prkich Kilisesi, Tigran Honents Kilisesi (Resimli Kilise), Küçük Hamam, Büyük Hamam, antik dükkan kalıntıları, Selçuklu Kervansarayı, Ebu’l Muammeran Külliyesi kalıntıları, Ateşgede, Gürcü, Gagik, Saray ve Abughamrents Kiliseleri, Genç Kızlar Kilisesi, İpek Yolu Köprüsü ve Kaya Şapeli ören yerinde görebileceğiniz mekanlardır. Ayrıca harabelerin görünen kısmı dışında, bölgede bir de yeraltı şehri bulunuyor.

1870’lerden sonra bu yöre uzun bir süre Rus egemenliğinde kalmıştır. Bu dönemde yapılan kazılar sonrasında bulunan eserler ne yazık ki Rusya’ya götürülmüştür.

Ani’yi tam anlamıyla gezebilmek için bir tam gününüzü ayırmanız gerektiğini unutmamalısınız. Konuyla ilgili daha fazla bilgi ve görsel için aşağıda linkini verdiğimiz yazımızı da incelemenizi tavsiye ederiz.

ANİ HARABELERİ VE ANİ KALESİ HAKKINDA BİLGİ (TIKLAYIN)

Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi (Kanlı Tabya)

Kars’a gidip de tek bir yer görme şansınız olsa, bizce bu yer kesinlikle Harp Müzesi olmalı. Kars Sarıkamış, tarihimizin en büyük acılarından birinin yaşandığı toprakların adı.. Sarıkamış sözün bittiği yer.. Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi, bizi tarihin o acı günlerine götüren, ülkemizin en güzel müzelerinden biridir. Bir gün yolunuz Kars’a düşerse bu mekanı muhakkak ziyaret edin.

Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi, Kars merkezde Bülbül Mahallesi’de yer alıyor.

Boğatepe Köyü Peynir Müzesi (Eko Müze Zavot)

Daha önce peynir müzesi diye bir şey duydunuz mu? Evet.. Kars’ta peynir müzesi var. Eski bir mandıra, çeşitli tadilatlardan geçirilerek müze haline getirilmiş. Geleneksel yöntemlerin anlatıldığı müze biraz ufak. Ama farklı bir deneyim için Boğatepe Köyü’nde bulunan Peynir Müzesi’ni ziyaret edebilirsiniz. Boğatepe Köyü ile Kars merkez arası yaklaşık 48 km.

Ebü’l Hasan Harakani Türbesi

Ülkemizdeki diğer türbeler gibi, Ebü’l Hasan Harakani Türbesi de dilek tutanların uğrak yerlerinden biridir. Gönül isterdi ki insanlar dualarını ya evlerinden ya da kutsal mekanlardan yapsalardı. Duayı kabul edecek olan mezardakiler değil, Rabb’dir. Hz. Peygamber, “Kabirleri pazar yerine çevirmeyin” derken sanki bizi kastetmiş. Neyse..

Ebü’l Hasan Harakani, rivayete göre Mevlana’nın manevi hocalarından biriymiş. Harakani’nin 11. yy. Selçuklu akınları sırasında yöreye geldiği sanılan bir Alperen olduğu rivayet edilir. Anadolu’nun Türkleşmesinde etkili olduğu bilinmektedir. Ülkemizde yaşayan önemli alimlerden biri olan Harakani’nin türbesini ziyaret ederek, ruhuna bir fatiha okumanızı tavsiye ederiz. Böylece bu tarihi yapıyı da incelemiş olursunuz. Dilektir, adaktır.. Sakın.. Duymamış olalım.. ツ

Kümbet Cami (12 Havariler Kilisesi)

12 Havari’nin heykelinin bulunduğu bu tarihi yapı, Hristiyan alemi için önemli bir değere sahiptir.

Kars Kalesi’nin güneyinde bulunan ve günümüze kadar sağlam gelebilen Havariler Kilisesi, 932-937 yılları arasında 12 Havari adına yaptırılmıştır. Kümbet Cami adını alması ise yapının Selçuklu kümbetlerine benzerliğinden dolayıdır.

Bagrat Kralı Abbas II. Takvor tarafından yaptırılan kilise, Selçukluların Kars’ı ele geçirmesi ile 1064’de camiye çevrilmiştir. Sonraki yıllarda tekrar kilise olarak kullanılan yapı 1579’da Osmanlılar tarafından yeniden camiye çevrilmiştir. Osmanlı – Rus Savaşı (1877-1878) sırasında ise Ortodoks Kilisesi olarak işlev görmüştür. Kilise, 1918 yılında Kars Türk topraklarına katılınca camiye, 1919’da Ermenilerin hakimiyeti ile de Ermeni Kilisesi’ne çevrilmiştir. 1920 yılında bir kez daha cami olarak kullanılan yapı bir süre müze olarak hizmet vermiş, 1999 yılında ise yeniden cami olarak kullanılmaya devam etmiştir.

Düzgün taş bloklar ve moloz taşlardan inşa edilen yapı, haç planı ve dört yapraklı yonca planının bir karışımı şeklindedir. Doğu’nun Ayasofya’sı olarak bilinen ve harika bir tasarıma sahip olan bu eseri Kars gezilecek yerler listenize dahil etmelisiniz.

Kars Fethiye Cami

Kars’ın girişinde, dikkatleri üzerine çekmeyi başaran muazzam bir mimariye sahip tarihi yapıdır. Fethiye Camii, Kars merkezde Ortakapı Mahallesi’nde yer almaktadır. Bu tarihi yapı, 19. yy. sonlarında Ruslar tarafından Baltık Mimari tarzında kilise olarak yaptırılmış olup, cumhuriyetin ilk yıllarından sonra kapalı spor salonu olarak kullanılmış, 1985 yılında ise camiye çevrilmiştir.

Kars Beylerbeyi Sarayı (Paşa Sarayı)

Kars Kalesi’nin eteğinde bulunan Paşa Sarayı’nın (Beylerbeyi Sarayı) yapılışı 1579 yılına tarihlenmektedir. Bina, 1828 yılına kadar Kars Hükümet Konağı olarak işlev görmüştür.

Kars’ın en güzel sivil mimari örneğini yansıtan saray, Osmanlı-Rus Savaşı sırasında yıkılmıştır. Günümüzde cephe duvarlarının bazı kısımlarını görebildiğimiz Beylerbeyi Sarayı, orijinalinde iki katlı olup düzgün kesme bazalt taştan inşa edilmiştir. Şu an yapının sadece cephe duvarlarından bazıları ayaktadır.

Kars’ta Bulunan Diğer Tarihi Mekanlar ve Tarihi Konaklar

• Evliya Cami / Merkez
• Yusuf Paşa Cami / Merkez
• İnkaya – Micingirt Kalesi (Micingirt Kümbeti) / Sarıkamış
• Sürgütüs – Zivin Kalesi / Sarıkamış
• Taş Köprü / Merkez
• Albay Lake Köprüsü / Merkez
• Kars Tabyaları

Bu yapıların dışında Kars, günümüze kadar sapasağlam şekilde ulaşmış ve hala kullanılabilir durumda olan tarihi konaklara da ev sahipliği yapıyor. Bu konaklar aynı zamanda Osmanlı şehir kültürü ve mimarisine de ayna oluyor. Kars’ta bulunan bu yapılardan bazıları şu şekilde;

• Paşa Köşkü
• Ahmet Muhtar Paşa Konağı
• Tevfik Ahmet Paşa Konağı
• Hekim Evi
• Defterdarlık Binası
• Sağlık Müdürlüğü Binası
• Eski Vali Konağı
• Tuncer Güvensoy Evi
• Sarıkamış Katerina Av Köşkü

Yine 17. yy. Osmanlı mimarisine ait bazı hamamlar da Kars’ta bulunan tarihi eserler arasındadır.

• Mazlumoğlu Hamamı
• Topçuoğlu Hamamı
• İlbeyoğlu Hamamı

Sarıkamış Kayak Merkezi

Kars merkeze 54 km. uzaklıkta bulunan Sarıkamış Kayak Merkezi, 2100 – 2600 metre yükseklikteki bir plato üzerindedir. Çevresi sarıçam ormanları ile süslü olan kayak merkezi 5 etaplı piste sahiptir. Bu pistlerin toplam uzunluğu ise yaklaşık 25 km. kadardır. Kar kalitesinin oldukça yüksek (Alplerde görünen kristal kar özelliğinde) olması kayakçıların burayı tercih etmelerini sağlamaktadır.

Sarıkamış Kayak Merkezi; slalom, büyük slalom, kayak safari ve kızaklı geziler için uygundur. Snowboard sporu ise kısmen yapılabilmektedir. Kayak için en uygun zaman 20 Aralık – 20 Mart tarihleri arasıdır.

Kayak merkezinde, konaklama yapmak için tesisler de yer almaktadır. Ayrıca kayak malzemesi kiralamak isteyenler ya da kayak öğretmeni ile çalışmayı tercih edenler pist çevresinde bu imkanlardan yararlanabilirler. Bunun yanı sıra kayak merkezinde ilk yardım, sağlık hizmetleri ve güvenlik hizmetleri de verilmektedir.

Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı

Kars şehir merkezine 50 km, Sarıkamış ilçesine 1,5 km. uzaklıkta bulunan Allahuekber Dağları Milli Parkı kentin tek ormanlık alanıdır. Milli Park, ormanları ve içinde barındırdığı yaban hayvanları ile görülmeye değer güzelliktedir.

Ormanı oluşturan ağaç türü Türkiye’nin en yüksek rakımında yetişen sarıçamdır. Bunun dışında az miktarda titrek kavak ve adi ardıç türleri de yetişmektedir. Bölgenin florasının yanında faunası da oldukça zengindir. Ormanda birçok kuş çeşidi görmek de mümkündür. Sakallı akbaba, kızıl akbaba, kara akbaba ve küçük orman kartalı gibi yırtıcı kuş türleri bu bölgede üremektedir. Ayrıca Milli Park bozayı, kurt, su samuru, vaşak gibi vahşi hayvanlara yaşam alanı sunmaktadır.

Allahuekber Dağları doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihimizde de önemli bir yere sahiptir. 1914-1915 yılları arasında gerçekleşen Sarıkamış Harekatı’nda 90 bin Türk askeri Allahuekber Dağları’nda donarak şehit olmuştur. Şehitlerimizin anısına bu alanda şehitlik abideleri bulunmaktadır. Bölgeye giderseniz Milli Park’a çok yakın konumdaki Sarıkamış Şehitliği‘ni de mutlaka ziyaret etmenizi öneririz.

Kars Aygır Gölü

Kars merkeze 30 km. uzaklıkta, Susuz ilçesinin batısında yer alan Aygır Gölü yaklaşık 2300 metre yükseklikte, volkanik kayaçlar üzerinde oluşmuş bir lav seti gölüdür. Kar suları ve dibindeki kaynak sularından beslenen gölün suyu tatlıdır.

Gölün derinliği hızla artar ve mevsimlere göre 2 metre kadar alçalır ya da yükselir. Yaz aylarında mesire yeri olarak kullanılan göl çevresi bitki örtüsü bakımından oldukça zayıftır.

Üreme alanı olarak yüksek rakımlı ve derin gölleri tercih eden kadife ördekler, Aygır Gölü’nü de kendileri için toplanma noktası olarak seçmişlerdir. Göl ayrıca balık çeşitliliği bakımından da zengindir.

Kars Kuyucuk Gölü

Kars şehir merkezine 45 km. uzaklıkta, Arpaçay ilçesinde bulunan Kuyucuk Gölü denizden yaklaşık 1600 metre yükseklikte yer almaktadır.

Göl çevresinde birçok kuş çeşidi görmek mümkün. 220’den fazla kuş türünün barındığı bölgede kuşlar üremek, konaklamak ve yuva kurmak için bulunuyorlar. Bölgedeki birçok kuş çeşidi genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında görülebilir.

Gölün çevresi yaban hayatı ile de oldukça ilgi çekicidir. Tilki ve kurt gibi yırtıcı hayvanların yanında çeşitli yabani bitkilerin de barındığı Kuyucuk Gölü ve çevresi, doğaya ilgi duyanların ziyaret etmesi gereken bir yer.

Doğa yürüyüşleri için doğal bir parkura sahip olan göl çevresinde at ile gezinmek mümkün. Ayrıca ışık kirliliği olmamasından dolayı Kuyucuk Gölü yıldızları gözlemlemek için de uygun bir ortam sunar.

Kuyucuk Gölü’nün doğal güzelliklerinin yanında Kuyucuk Köyü‘nün de tarihi dokusu görülmeye değer. Mimarisi ile ilgi çeken evler, bugün cami olarak kullanılan eski kilise yapısı ve köy okulu, 1921 yılında burada yaşayan Rus halkının günümüze bıraktığı kültürel değerlerdir.

Kars Mağaraları

# Kurbanağa Mağarası: Kurbanağa’ya Kars’ın Kağızman ilçesine bağlı Camuşlu Köyü’nden ulaşılır. Deniz seviyesinden 2 bin metre yükseklikte bulunan mağaranın duvarlarında Paleolitik Çağ’dan kalma kaya resimleri yer almaktadır. Yaklaşık 11 metre derinliğindeki mağaranın girişi ise 4.50 metre çapındadır.

# Ağkeran Mağarası: Kağızman ilçesi sınırları içinde bulunan diğer bir mağara da Ağkeran Mağarası’dır. Mağara, Çukurayva ile Camuşlu köyleri arasındadır. Mağaranın tavanında göze çarpan haç motifleri ve Grekçe yazılar buranın daha önce Hristiyanlar tarafından ibadethane olarak kullanıldığını kanıtlar niteliktedir.

# Duvanoğlu Mağarası: Bu mağara ise Kağızman’ın Paslı Köyü’nde bulunmaktadır. Mağaranın girişinde taştan yapılmış bir kapı yer almaktadır. Kenarları taşlarla örülerek kapatılan mağara kapalı mağaralar grubundandır.

Kars Kaplıcaları

# Kağızman İçmesi (Kötek Kaplıcası): Kars’ın merkezine 65 km. mesafede bulunan Kağızman İçmesi hazımsızlık çeken hastalara iyi gelmektedir. Ayrıca cilt ve romatizmal hastalıklara da iyi geldiği söylenen Kötek Kaplıcası oldukça sıcak bir suya sahiptir.

# Dölbentli Köyü Kaplıcası: Romatizmal hastalıklara iyi geldiği söylenen bu kaplıca Kars’ın Selim ilçesine bağlı Dölbentli Köyü’nde bulunmaktadır. Kaplıcada balıklar yaşamaktadır ve bu balıklar halk arasında kutsal sayılmaktadır. Bu nedenle avlanmaları günah olarak görülür.

# Susuz Kaplıcası: Kars’ın Susuz ilçesine 4 km. mesafede bulunan kaplıca Susuz Deresi üzerindedir. Kaplıcanın üzeri açık olduğundan sadece yaz aylarında tercih edilir. Sodalı suyun romatizma ve deri hastalıklarına iyi geldiği bilinmektedir.

# Akyaka Kaplıcası: Kars’ın Akyaka ilçesinde bulunan bu kaplıcalar, açık havuzları ile yazın tercih edilen bir yerdir. Romatizma, böbrek, sinir ve deri rahatsızlıklarına iyi geldiği söylenen kaplıcada aynı zamanda çamur banyosu da yapılmaktadır. Maden suyu özelliği de taşıyan kaplıca suyu yazın soğuk kışın ise sıcaktır. Kaplıca çevresinde otel ya da pansiyon tarzı konaklama yerleri yoktur.

Kars Doğa Sporları

# Avcılık: Kars ve çevresinde, genellikle Ağustos ayında yapılan kara avcılığı sırasında keklik, bıldırcın, yaban kazı, üveyik gibi kuşlar avlanmaktadır.

# Kampçılık: Kars ve çevresinde kamp yapmak için en uygun alanlar Çıldır Gölü, Aygır Gölü ve Kuyucuk Gölü civarıdır. Ayrıca Ani Harabeleri’nin olduğu bölgede karavan ile kamp yapılabilmektedir.

# Balıkçılık: Kars il sınırları içinde bulunan göl ve akarsular olta balıkçılığı yapılmasına olanak sunmaktadır. Sazan, alabalık, yayın ve tatlı su levreği avlanan balıklar arasındadır. Ayrıca Arpaçay Barajı’nda alabalık ve Çıldır balığı yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Kars’ın Neyi Meşhur? Kars’tan Ne Alınır?

Kars’ı ziyaret edenler için birkaç alışveriş tavsiyesi de vermiş olalım.

# Kars’a özgü motifleriyle el dokuması halı ve kilim, gümüş aksesuarlar ve son derece sağlıklı olan kaz tüyü yastıklardan alabilirsiniz.

# Volkanik patlamalar sonucu oluşmuş obsidyen taşından işlenmiş küpe, yüzük, bileklik gibi takılar ve tespih satın alabilirsiniz.

# Kars mutfağında özellikle hamur işleri, tahıllar, hayvansal ürünler önemli yer tutmaktadır. Peynir üretimi oldukça fazladır. Yöreye özgü kaşar peyniri, Kars gravyeri, çeçil peyniri, Kars kurutu (kurutulmuş yoğurt) alabilirsiniz. Ayrıca Kars balı da oldukça lezzetlidir.