Kolombiya, Latin Amerika mutfak kültüründe Meksika, Arjantin ya da bir Peru kadar ünlü olmasa da kendine has bir tarza ve çeşitliliğe sahip. Karayiplerin ve Amazonların yemek kültürü Kolombiya mutfağını da renklendirmiş. Et yemekleri, patates türleri, hindistan cevizi, hamur işleri ve deniz mahsulleri sofralardan eksik olmaz.
Kolombiya yemek çeşitleri ülke içerisinde bölgeden bölgeye farklılık gösterir. Kuzey sahillerinde balık çeşitleri, ıstakoz, karides ve midye gibi deniz ürünleri çok tüketilir. Başkent Bogota ve çevresi çorba konusunda uzmandır. Mısır ve tavuk her bölgede çok yaygındır. Tüm Güney Amerika’da olduğu gibi tropikal sebze ve meyveler çok tüketilir. Kolombiya mutfağında tıpkı bizdeki gibi baharat, soğan, sarımsak yoğun şekilde kullanılır.
Kolombiya yemek kültürü tanıtım konusunda da biraz eksik kaldığı için ne Güney Amerika’da ne dünya mutfakları arasında pek ön plana çıkamıyor. Belki zamanla değerini bulacaktır. Bizim de çorbada tuzumuz olsun diyerek Kolombiya’nın en güzel yemeklerini listeleyelim istedik.
İçerikler
Ajiaco Colombiano (Ajiaco Con Pollo)
Ajiaco ülke genelinde yaygın olarak yapılan çorbalardan biri. Bir nevi Kolombiya’nın geleneksel tavuk çorbası diyebiliriz. Ama Ajiaco Colombiano bizdeki gibi sadece sıvı olarak hazırlanan ve tüketilen bir çorba değil. İçerisinde başta tavuk parçaları, mısır ve patates olmak üzere bazı sebze parçaları da var.
Servis ederken yanında genellikle pilav, avokado, kişniş ve krema gibi aperatifler oluyor. Onlar çorba dese bile bize göre baya sulu yemek.
Ajiaco’ya çok benzer bir diğer Kolombiya çorbası ise Sancocho. Birkaç malzeme eksiltilmiş haliyle hemen hemen aynısı diyebiliriz. Aradaki farkı anlamak için gurme olmanız lazım.
Arepa
Arepa bir mısır ekmeği türü. Kendi başına yemek olarak servis edilebildiği gibi içine malzeme konulup da yenilebilir. Görüntü olarak Türk mutfağındaki bazlamaya benziyor. Bazlamanın beyaz mısır unu ile yapılan versiyonu. Mısır önce kaynatılıp pişiriliyor. Sonrasında su katılarak hamur haline geliyor. Kolombiya’da yapılan arepa genelde tereyağı ve peynir ile servis edilir. Ama damak tadınıza göre sandviç gibi istediğiniz malzemeyle doldurup yiyebilirsiniz.
Arroz con Pollo
Bir İspanyol yemeği olan Arroz con Pollo’nun Türkçe karşılığı bildiğimiz tavuklu pilav. Yemeğin pilav kısmı hazırlanırken bolca baharat ve sebze çeşitleri kullanılıyor. Tavuk budu ise genellikle bütün olarak içine ekleniyor. Türk yemeklerini andıran Arroz con Pollo, Kolombiya mutfağının en iyi lezzetlerinden ve bizim damak tadımıza da hitap ediyor.
Arroz con Pollo nasıl yapılır? Aşağıdaki 1 dakikalık kısa tarif videosuna göz atabilirsiniz.
Arroz con Coco
Normal pirinç pilavının hindistan sütü ile hazırlanan çeşidi. Hatta Türkiye’de Hindistan Cevizi Sütlü Pilav ismiyle yapan yerler de bulunuyor. Önce bir tencereye hindistan cevizi sütü dökülüp kaynatılıyor. Süt koyulaşıp pıhtılaşmaya başladıktan sonra pirinç ve hindistan cevizi tozu eklenip karıştırılıyor. Kahverengi şeker dedikleri bir şeker türü ile farklı baharatlarda eklendiği oluyor. Lezzetinin sırrı bizdeki gibi kıvamını iyi tutturmaktan geçiyor.
Bandeja Paisa
Bandeja Paisa, Kolombiya’nın Paisa bölgesinden çıkmış ve ülke geneline yayılmış Kolombiya geleneksel yemeklerinden biri. Aslında tek bir yemekten ziyade karma bir yemek tabağı denilebilir. Kolombiya mutfağının en gözde lezzetlerinin bir tabakta buluşması. İçerisinde pilav, kırmızı fasulye, kırmızı et (genellikle domuz eti, sucuk, sosis, salam), mısır, muz, kızarmış yumurta, limon ve avokado bulunuyor. Bandeja Paisa yemeğinin içeriği büyük ölçüde domuz yağı ve domuz eti içeriyor. Bu konuda hassas olanlar için özellikle belirtmiş olalım.
Et ve sebze kızartmalarının karma şekilde buluştuğu bir diğer Kolombiya lezzeti ise Fritanga Colombiana. Bu yemekte de kızarmış et ve yeşillik çeşitleri bir arada sunuluyor.
Bagre en Salsa
Kolombiya’nın deniz mahsülleri menüsünden bir yemek. Bagre, Amerika kıtasında yaygın bulunan bir balık türü. Balıkçılarda bagre ile yapılan bir çok yemek türü var ama en popüler olanı Bagre en Salsa. Yani domates sosuyla yapılan çeşidi. Özel sosuyla hazırlanan balık genellikle pilav, avokado ve kızartılmış muz ile birlikte servis ediliyor. Kızartılmış muz bildiğimiz tatlı muz değil tabi, Latin Amerika’da yetişen farklı bir muz çeşidi.
Bunuelos Colombianos
Kızartılmış hamur toplarından oluşan Bunuelos özellikle Noel dönemlerinde çok yapılan geleneksel bir Kolombiya yemeği. Daha doğrusu atıştırmalık desek daha doğru. Beyaz peynir katılan hamurların kızartılmasıyla hazırlanan Bunuelos kahvaltılarda da sık sık tüketilir. Çikolatalı versiyonu kahve ya da çayın yanında çok iyi gidiyor. Bizdeki lokmadan farkı çıtır değil biraz daha yumuşak olması.
Bunuelos’a çok benzer atıştırmalık diğer Kolombiya çörekleri ise Pandebono ve Almojabana. Mısır unu, manyok, peynir ve yumurtadan yapılan bu çöreklerin içine bazı bölgelerde guava reçeli de konuluyor.
Carne a la Llanera
Kırmızı et sevenler için Kolombiya’nın en popüler yemeği. Kuzu etini büyük çubuklara geçirip odun ateşinde pişiriyorlar. Lezzeti Türkiye’deki kuzu çevirmeyi aratmaz. Latin Amerika mutfağı, Arjantin başta olmak üzere genel olarak et konusunda çok iyi zaten. Kolombiya’nın en ünlü ana yemeklerinden biri de Carne a la Llanera.
Cazuela de Mariscos
Genel olarak Karayip kıyılarında popüler olan lezzetlerden birisi. Her iki okyanusa sınırı olan Kolombiya’da da yaygın olarak bulabileceğiniz deniz mahsülleri menüsünden bir yemek Cazuela de Mariscos. Tam olarak karşılamasa da Cazuela de Mariscos’un Türkçesini ‘deniz ürünlerinden güveç’ gibi düşünebilirsiniz. Bu yahninin ana malzemesi kum midyesi ve hindistan cevizi sütü. İsteğe göre içine ıstakoz, karides, chipi chipi denilen farklı bir midye türü ve deniz tarağı ekleniyor.
Changua
And Dağları’ndan gelen doyurucu bir kahvaltı çorbası. Changua, Kolombiya’nın Andes bölgesi, özellikle başkent Bogota çevresinde sık tüketilen bir Kolombiya yemeğidir. Eşit seviyede su ve süt karıştırılıp yumurta ve yeşil soğan eklenir. Krema kıvamında koyudur ve içine genelde ekmek parçaları atılır. Hafif ve doyurucu yemek tercih edenler için iyi bir seçenek.
Chunchullo
Kokoreçin Kolombiya şubesi. Sığır eti ince bağırsağının ızgara edilmesi ya da kızartılmasıyla yapılır. Diğer Güney Amerika ülkelerinde püf noktası odun veya odun kömürü üzerinde ızgara edilmesidir ama Kolombiya’da daha çok ızgara edilmez kızartılır. Domuz eti ile yapıldığı da olur. Eğer kokoreç ya da diğer sakatat türleriyle aranız yoksa hiç bulaşmayın.
Platano Maduro Relleno
Platano Güney Amerika’da yetişen muz çeşitlerinden birisi. Platano Maduro Relleno, bizdeki imam bayıldının bu muz ile hazırlanan çeşidine benziyor. Platano’nun içi yarılıp önce yağda kızartılıyor. Sonrasında içine hazırlanan kıyma, kaşar ve isteğe göre diğer malzemeler ekleniyor. En son fırına atılıp, üzerine atılan kaşar eriyene kadar bekliyor. Platano Maduro Relleno, Kolombiya mutfağının en güzel ana yemeklerinden biri.
Platano Maduro Relleno nasıl yapılır? Tarifini anlatan 45 saniyelik şu kısa videoya bir göz atabilirsiniz.
Sopa de Mondongo
Karayiplere özgü çorba çeşitlerinden bir tanesi. Yapılışında işkembe, soğan, biber, lahana, kereviz, domates, havuç, sarımsak ve kişniş kullanılır. Mondongo çorbasının Kolombiya’da yapılan çeşidinde genellikle çok fazla kişniş karıştırılmış tavuk ya da dana eti kullanılır. Mısır da eklenir. Tam anlamıyla Kolombiyalıların işkembe çorbasıdır.
Tamales con Molidos
Sadece Kolombiya değil Latin Amerika ülkelerinde yaygın olarak tüketilen bir yemek Tamales con Molidos. Köşe başlarındaki seyyar satıcılardan market ya da büfelere kadar her yerde bulabilirsiniz.
Tamales, muz yaprağının içine isteğe göre kırmızı et, tavuk, pirinç, mısır ya da peynir gibi malzemeler konularak yapılıyor. Muz yaprağı paket gibi kapatılıp buharda pişiriliyor. Farklı sebze konularak yapılan çeşitleri de var. Bizde tepsisi omuzunda dolaşan midyeciler gibi Kolombiya’da da kolunda sepetle dolaşan tamalesçi abiler var.
Kolombiya mutfağının diğer meşhur yemek isimlerinden bazıları;
# Patacones: Kızartılmış muz dilimleri.
# Hogao: Özel bir Kolombiya sosu. Yeşil soğan ve domateslerle hazırlanıyor. İsteğe göre soğan, sarımsak, kimyon, tuz ve biber de eklenebiliyor.
# Rondon (Run Down): Karayiplere özgü deniz mahsülü ana yemeklerinden biri. Hindistan cevizi sütü, muz, sebze, biber ve baharatların yanı sıra diğer deniz ürünleri ile karıştırılmış bir balık filetosundan oluşan doyurucu bir çorbadır.
# Morcilla Rellena (Blood Sausage): Bir çeşit sucuk sayılır. Güney Amerika’da kan sosisi diyorlar. Bağırsak içerisine domuz kanı ve pirinç doldurarak yapılıyor.
# Frijoles con Garra: Bir çeşit etli fasulye yemeği.
# Mote de Queso: Peynir ile yapılan bir çorba çeşidi ve Kolombiya’nın sevilen yemeklerinden.
# Viudo de Pescado: Kolombiya deniz mutfağının popüler balık kızartmalarından.
# Cuchuco de Trigo: Et ve sebze karışımı ile yapılan çorba çeşitlerinden.
# Conejo Guisado con Coco: Hindistan cevizi sütü ile haşlanmış tavşan yahnisi. Kolombiya’ya özgü yemeklerden ilginç bir tanesi.
ARJANTİN MUTFAĞI VE EN GÜZEL ARJANTİN YEMEKLERİ (TIKLAYIN)
Kolombiya’nın en efsane iki lezzetini ise en sona sakladık. Buraya kadar Kolombiya mutfağında aradığınız lezzeti bulamadıysanız arayışınız bu iki yemekle bitecektir muhtemelen.
Bize gelince.. Gezi Hocası olarak biz bu iki efsane yemeği hiç denemedik, denemeyi düşünmedik.. Hatta yemeği gördüğümüz restoranın kapısından bile bir daha geçmedik. Ama siz bize bakmayın tabi. Bizim damak tadımız iyi değildir belki. Siz sevebilirsiniz. İşte Kolombiya yemekleri içinde özel bir yeri olan iki sıra dışı lezzet..
Hormigas Culonas
Bir karınca türü kızartması. Hem de öyle ayrı bir yemeğin içine falan katılmıyor. Pişmiş karıncaları direkt leblebi gibi çıtır çıtır yiyorlar. Hormigas Culonas, Kolombiya’nın kuzeydoğu kesimlerinde oldukça popüler. Ayakları ve kanatları kopartılan karıncalar tuzlu suya batırılıp seramik tencerede kavrularak pişiriliyor. Tam bir protein deposu. Kolombiyalı köylüler karınca yemenin afrodizyak etkisi yaptığını söylüyorlar.
Gusano Mojojoy
Gusano Mojojoy Amazon mutfağının meşhur lezzetlerinden biri. Kolombiya’da bol bol bulabilirsiniz. Mojojoy denilen bir kurtçuk çeşidi şişlenip kızartma yapılarak yeniliyor. Ayrıca sadece sokak lezzeti falan da değil, lüks restoranlarda da bulabilirsiniz. Kurt şiş sevenler kaçırmasın.
