Ekvador’un başkenti olan Quito’nun en büyük özelliği ekvator çizgisinin bu şehirden geçmesi. Yani dünyanın tam ortasındaki şehirlerden biri Quito (Kito). Ama şehirde bulunan ekvator çizgisinin yeriyle alakalı bir karışıklık var. Bu durumu birazdan Quito gezilecek yerler bölümünde anlatacağız. Ekvator çizgisinin tam üzerine bastım zannederek yanlış yerlerde dolaşmış olmak istemiyorsanız Gezi Hocası’nı takipte kalın. Olay yeri inceleme ekibi olarak detayları bizzat yerinde öğrendik.
Quito, kuzey-güney doğrultusunda uzanan, dikey konumda yerleşmiş bir şehir. Bir ucundan bir ucuna metrobüs ya da otobüse binerek bütün şehri baştan başa görebiliyorsunuz.
Şehrin güney kısmı ‘eski tarihi kent’ dedikleri bölge. Burası tarihi anlamda gezip görecek çok şey vaad etse de maalesef pek tekin yerler değil. Bunu hem gezerken kendiniz fark edebiliyorsunuz hem de Quito’da tanıştığınız birçok gezginden hırsızlık hikayesi de dinliyorsunuz.
Ayrıca bölgede fazla sayıda evsiz, dilenci ya da sürekli birilerini gözetleyen, tekin olmayan tipler dolaşıyor. Bu kısmı gezmek için gün ortasını ve kalabalık saatleri tercih edin deriz. Akşam saatlerinden sonra buralarda yabancı uyruklu birisi olarak dolaşmak pek akıl karı olmaz.
Şehrin orta ve kuzey kısımları ise ‘yeni kent merkezi’ olarak biliniyor. Yeni yapılanmış, modern bölgeler. Konaklama için buralar çok daha ideal. Plaza Foch denilen meydan yeni şehrin en hareketli yeri. Eğlence merkezleri, restoran ve kafeler, genç nüfus kalabalığı hep bu meydan civarında.
İlk okuduğunuzda belki biraz kafa karışıklığına sebep olabilir ama Quito’da gezilecek yerlere geçmeden önce size enteresan bir bilgi vermek istiyoruz.
İçerikler
# Dünyanın En Yüksek Yeri Neresidir? #
Bildiğiniz gibi dünyamız tam olarak yuvarlak şekilde değil (düz dünyacılar sevinmesin hemen), geoit şeklinde. Yani kutuplardan biraz basık ve ekvator bölümünden biraz şişik vaziyette. Dünyanın çekirdeğine en uzak kalan kısımlar ekvator çizgisi üzerinde yer alan bölgeler.
Hepimizin aklına dünyanın en yüksek yeri denildiği zaman Everest Dağı geliyor. Rakım dediğimiz, denizden yükseklik mesafesi baz alınırsa bu doğru ama aslında bilimsel olarak dünyada yer çekirdeğine en uzak ve uzaya en yakın nokta, yani dünyanın en yüksek yeri Ekvador’da bulunan Chimborazo dağının zirvesidir.
Basit şekilde anlatmak gerekirse, eğer deniz seviyesi baz alınarak yükseklik ölçülürse;
- Everest: 8.848 metre
- Chimborazo: 6.300 metre
Everest 3 bin metreye yakın şekilde daha yüksek rakımlı. Ama eğer dünyanın merkezi (çekirdeği) baz alınırsa;
- Everest: 6382 kilometre
- Chimborazo: 6384 kilometre
Yani Chimborazo dağı 2 km. kadar bir fark ile dünyadaki en yüksek noktadır. Şöyle enteresan bir durum da var. Aradaki 2 km. fark Everest’i dünyanın en yüksek 2. noktası yapmıyor. Bu hesapla Everest en yüksek ilk 20 zirveye bile giremiyor. Çünkü dünyada 6382 km. üzerinde bir çok zirve bulunuyor.
Şimdi kafanızı biraz daha karıştıracak bir diğer eklemeyi de yapalım. 🙂
Bir de dünyanın en uzun dağı vardır. Yüksek değil dikkat edin en uzun. Yani zeminden başladığı nokta ile zirvesinde bittiği nokta arasındaki mesafe en uzun olan dağ. Bu dağ da Hawaii Adası’nda bulunan Mauna Kea dağıdır. Okyanusun altında başladığı nokta ile zirvesi arası tam 10 bin 200 metredir. Everest’ten yaklaşık 1.3 km. daha uzun.
Tabi şunu diyebilirsiniz; ‘Everest’in su altında uzantısı yok mu, bu dağ sırf suyun üzerinde mi?’
Everest Tepesi, Asya kıtasının üzerinde başlayan ve biten bir oluşum. Yani su altında uzanan bir kısmı yok. Zemini bir kıtaya bağlı.
Bunlar günümüz teknolojisi ile yapılan ölçümler ve varılan sonuçlar. İlerde daha hassas şekilde bu ölçümler yapılır ve bu sonuçlar değişir mi onu bilemeyiz tabi. Ama şu an için;
- Dünyanın en yüksek rakımlı dağı: Everest (Nepal – Çin)
- Dünyanın uzaya en yakın yani en yüksek yeri: Chimborazo (Ekvador)
- Dünyanın en uzun dağı: Mauna Kea (Hawaii Adası – ABD)
Chimborazo Dağı, Quito şehrinin yaklaşık 200 km. kadar güneyinde, Ambato şehri içerisinde yer alıyor.
Şimdi ufak çaplı beyin fırtınamızı bir kenara bırakıp esas konumuza dönelim.
Quito (Kito) Gezi Rehberi ve Gezilecek Yerler
Quito’da görülmesi gereken ilk yer tabi ki dünyanın ortası olan ekvator çizgisi ama bu konuda bizim merak ettiğimiz bir durum var. İnternetteki Türkçe kaynakların %99’unda (çok büyük bölümü hep birbirinden kopyala yapıştır zaten) ekvator çizgisinin 11 tane ülkeden geçtiği söyleniyor. Şu şekilde;
- Afrika’da: Gabon, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kongo, Uganda, Kenya, Somali
- Asya’da: Maldivler, Endonezya
- Güney Amerika’da: Ekvador, Kolombiya, Brezilya
Ama bazı yabancı kaynaklara baktığımızda bu sayı 13.
- Sao Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti
- Kiribati Cumhuriyeti
Bu iki ada ülkesinin de ekvator üzerinde bulunduğu gözüküyor. Böyle ülkeler mi varmış demeyin var yani! Hatta bizim TİKA (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı) heyeti bu ülkelere ziyaret bile gerçekleştiriyor. Parça parça adalardan oluşan bu ülkelerin bir kısmı kuzeyde bir kısmı güneyde kalıyor. Yani ekvator bu iki ülkeyi de bölüyor. Biz çok küçükler diye mi bu iki ülkeyi görmezden geliyoruz yoksa aslında bu ülkeler yok biz Matrix’te mi yaşıyoruz?
Bu konuyla alakalı bilgisi olan arkadaşlar varsa lütfen yorumlar kısmında bir açıklama getirsinler biz de öğrenelim. Ekvator gerçekte kaç ülkeden geçiyor?
Bak yine Quito gezilecek yerler konusuna giremedik bir türlü. Arada kaynamadan bu sefer başlayalım artık.
Ciudad Mitad del Mundo (Dünyanın Ortası)
Burası ekvator çizgisinin geçtiği söylenen Quito’nun en popüler parkı. Şehir merkezinden gelen otobüslerle kolayca ulaşabilirsiniz. Ya da birkaç gezgin birleşip taksi ile de gelebilirsiniz. Ekvador taksileri pahalı değil kullanırken çekinmeyin. Burası Plaza Foch meydanına yaklaşık 30 km. ve otobüsle gelmek 1 saatten biraz fazla sürüyor.
Parkın içerisinde boydan boya uzanan sarı bir çizgi ve bu çizginin ortasında yaklaşık 30 metre yüksekliğinde, tepesinde küre olan bir anıt var. Parkın içinde ayrıca büyük bir müze, kilise, birçok heykel, kafe ve restoran bulunuyor.
Şimdi gelelim Quito’da bu ekvator çizgisinin geçtiği yerle alakalı karışıklığa;
İlk olarak İnkalar bundan yüzyıllar önce Quito’nun dünyanın en yüksek bölgesi olduğunu ve merkezde bulunduğunu hesaplamışlar. Hem de ne hesap. Günümüz teknolojisi ile yapılan hesaplarla örtüşen şekilde ekvator çizgisini belirlemişler. Zaten şehrin ismini de quitu yani dünyanın merkezi olarak onlar söylemiş.
Gel zaman git zaman, 1700’lü yıllara gelinmiş. Matematikçi ve coğrafyacı bir kaşif olan Charles Marie de La Condamine, yaptığı hesaplamalar sonucu ekvator çizgisinin geçtiği yeri hesaplamış ve İnkalardan biraz farklı olarak o şu an da bu anıtın dikili olduğu yeri belirlemiş.
Aradan 200 küsür sene geçip 1982 yılına gelindiğinde ise Ekvador hükümeti;
“Madem ekvator çizgisi tam buradan geçiyor, niye biz bu işten para kazanmayalım” diyerek burayı turistik bir mekana çevirmeye karar veriyor. Tam da Charles Marie de La Condamine’nin hesapladığı yere çizgiyi çekip anıtı dikiyorlar. Etrafına müze, park, sosyal alanlar vs. derken bir dünya masraf ediyorlar tabi. ‘Buyurun burası dünyanın ortası’ diyerek mekanı güzel bir turistik tesise çeviriyorlar. Fakat günümüzde yapılan daha ince hesaplamalar sonucu ekvatorun buradan değil 300-400 metre kadar kuzeyinden geçtiği anlaşılıyor. Yani İnkaların hesapladığı yer. Pes!
Böyle olunca ‘Bu kadar masraf boşa mı gidecek!’ diyerek Ekvador durumu hiç çaktırmıyor ve “Ya bu ekvator çizgisi zaten öyle ince bir alan değil ki, bilmem kaç metre genişliğinde, ha burası ha orası” deyip şu anki parkı işletmeye devam ediyor.
“Atmayın beyler din kardeşiyiz” demek istedik ama adamlar Hristiyan tabi, diyemedik.
Biz bu durumu gitmeden haber alınca, bu parkı şöyle bir alıcı gözüyle gezip fazla ciddiye almadan 😀 esas çizginin geçtiği Intiñan Solar Museum denilen yere geçtik. Bu parktan çıktıktan sonra ana yoldan sola dönüp en fazla 15 dakika kadar yürüyerek ulaşabilirsiniz. Zaten “Dünyanın ortası neresi dayı?” kime sorsanız gösterirler. Intiñan Solar Museum, diğer parka göre çok daha küçük ama çok daha estetik dizayn edilmiş bir yer. Ekvator kırmızı çizgi çekilerek işaretlenmiş.
Intiñan Solar Museum
90’lı yıllarda Barış Manço’yla büyümüş nesil hatırlayacaktır. Barış Manço’nun ekvator üzerinde yaptığı bir deney vardı. İçi su dolu olan bir kap, kuzey yarım kürede saat yönünde dönerek aşağı dökülürken birkaç metre öteye geçince güney yarım kürede ise tam tersi istikamette dönerek dökülüyordu.
Buraya gidince ilk işimiz bu deneye katılmak oldu. 3-4 metre arayla kuzey ve güney yarım kürede suyun akış yönü gerçekten farklıydı. Kuzeyde saat yönüne doğru akarken, güneye geçince tersine akıyordu. Öyle hile hurda olacak bir durumda yok ortada. Bildiğiniz plastik kaplarla durağan bir su üzerinde yaptık deneyi. Daha sonrasında yumurta deneyi, çizgi üzerinde dengede yürüme deneyi gibi 3-5 deney daha yapıldı ve hepsi doğru sonuç verdi. Eğer bizi fena halde yemedilerse gerçekten tam ekvator üzerindeydik yani. (Su deneyini diğer parkta yaptıklarını görmedik mesela.)
Burada pasaportunuza ‘dünyanın ortası’ damgasını bastırabiliyorsunuz. Bu müzede ayrıca eski devirlere ait kalıntılar, insan mumyaları ve İnkalar döneminden kalma bazı eşyalar da sergileniyor. Müze görsel olarak çok iyi tasarlanmış. Rehber eşliğinde gezip güzelce bilgilerde alıyorsunuz.
İlerleyen yıllarda çok daha ince hesaplar yapılır, ekvator çizgisinin yeri değişir ya da dünya düz falan çıkarsa demeyin ki; ‘Vay efendim Gezi Hocası şöyle demişti böyle yapmıştı’. Biz şu an olanı söylüyoruz, yalan yok.
Peki Quito’da gezip görülecek diğer yerler neresi?
Voto Nacional Bazilikası
Quito tarihi kent merkezine yakın bir noktada bulunan bu bazilika muhteşem bir mimariye sahip. Gerek dışarıdan gerek içeriden heybetli görüntüsü çok etkileyici. Paris’teki Notre Damme Katedrali’ni andırıyor biraz. Bazilikanın ortasında bulunan kuleye ve ön bölümdeki saat kulelerine isterseniz tırmanabiliyorsunuz. Yükseklik korkunuz varsa hiç bulaşmayın çünkü çok dik ve yüksek bir tırmanış oluyor. Tüm şehri görebildiğiniz güzel bir manzarası var. Zirveden bakınca tam karşınızda Cerro Panecillo denilen tepenin üzerinde büyük bir Meryem Ana heykeli göreceksiniz. Bu tepe de güzel manzaralı bir nokta ama tepenin etrafı tamamen gecekondu mahalleleriyle çevrili. Bu tepeye yürüyerek çıkmanızı önermeyiz. Otobüs ya da taksi kullanmanız çok daha doğru olur.
Her ne kadar akşam saatlerinden sonra pek güvenli olmadığını söylesek de ‘tarihi şehir meydanı’nda gezip görülmesi gereken yerler var.
# Plaza de la Independencia (Bağımsızlık Meydanı): Eski şehrin kalbi burası sayılır. Tüm tarihi yapılar ve saraylar bu meydan etrafında bulunuyor.
# Iglesia de La Compania de Jesus: Altın işlemeli bu kilise baş döndürücü bir tasarıma sahip. Anlatması pek mümkün olmadığı için fotoğrafını gösterelim.
# Parque Metropolitano del Sur: Şehirdeki en büyük park.
# Plaza San Francisco (San Francisco Meydanı)
# El Monasterio de San Francisco (San Francisco Kilisesi)
# TéleferiQo: Şehir merkeziyle Pichincha volkanının doğusu arasında ulaşımı sağlayan Cruz Loma Teleferiği (TéleferiQo) dünyanın en uzun ve yüksek teleferiklerinden biri. Teleferikten indiğinizde 4 bin metrenin üzerinde bulunuyorsunuz.
EKVADOR GEZİ REHBERİ (TIKLAYIN)
Quito’da ayrıca Mezquita Khaled Ibn Elwaleed (Halid bin Velid) Camisi ve Ecuadorian Islamic Center – Alsalam Mosque (Es-Selam Mescidi) adında iki İslam Merkezi bulunuyor.
