Bitlis Şehir Rehberi – Bitlis’e Nasıl Gidilir?

Doğu Anadolu’nun saklı kalmış güzelliklerinden olan Bitlis, tanıtım eksikliği nedeniyle çok fazla bilinmeyen ve dolayısı ile ziyaretçi çekemeyen bir kentimiz. Oysaki binlerce yıllık geçmişi ile önemli bir tarih-kültür şehri burası. Bir tarafta kümbetler, camiler, kaleler ve kervansaraylar gibi benzersiz tarihi eserler barındırıyor. Diğer tarafta göller, volkanik dağlar gibi doğal güzelliklere ev sahipliği yapıyor.

Kerpiçten evleri, türküleri, yöresel yemekleri, örf ve adetleri ile Anadolu’daki renkli kültür yapısının önemli bir parçası olan Bitlis, gezilip görülesi çok güzel bir şehrimiz.

Bitlis’te Beş Minare Hikayesi

1916 yılında yaşanan Rus işgali sırasında Bitlis çok fazla hasar almış, yakılıp yıkılmış ve harabe bir şehre dönmüştür. İşgal sırasında Bitlis’ten kaçmayı başaran bir baba ve oğul, savaş bittikten sonra memleketlerine geri dönmek üzere yola çıkarlar. Bitlis’e hakim bir noktada bulunan Dideban Dağı eteklerine geldiklerinde baba oğlunu şehre gönderir ve yaşayan kimse olup olmadığını öğrenmesini ister. Bir süre sonra Dideban Dağı’na geri dönen oğul, babasına uzaktan seslenir; “Şehirde hiçbir yaşam izi yok baba, sadece beş tane minare ayakta kalmış.” Baba bunu duyunca kederinden dizleri üzerine çöker ve şu ağıdı yakarak oğlunu yanına çağırır;

“Bitlis’te beş minare, beri gel oğlan beri gel,
Yüreğim dolu yare, beri gel oğlan beri gel.”

Peki Bitlis yaşamak için nasıl bir şehir? Özellikle öğrenci ve memurları Bitlis’te nasıl bir hayat bekliyor? Bitlis’in tarihi, ekonomisi, coğrafi yapısı ve yöresel yemekleri hakkında bilgiler vereceğimiz Bitlis şehir rehberi yazımızda bu soruların cevaplarına bakalım.

Bitlis Nerede? Nasıl Gidilir?

Bitlis, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alıyor. Bitlis’in komşuları; güneyde Siirt, kuzeyde Ağrı, kuzeybatıda Muş, doğuda Van, batıda ise Batman’dır. Bitlis’in doğu sınırının büyük bölümünü Van Gölü çevreliyor.

Bitlis ulaşım rehberi genel olarak şu şekilde;

# Bitlis Karayolu Ulaşımı;
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin kesişim noktasında bulunan Bitlis’e kara yolu ile ulaşım son derece kolaydır. Türkiye’nin birçok büyük şehrinden Bitlis’e direkt giden otobüs seferleri bulabilirsiniz. Bitlis’in merkez otogarı Tatvan ilçesinde bulunuyor. Tatvan Otogarı’ndan Bitlis merkeze gitmek için şehir içi servisleri, otobüsleri ve minibüsleri kullanabilirsiniz.

• İstanbul – Bitlis arası yaklaşık 1400 kilometre ve 17 saat.
• Ankara – Bitlis arası yaklaşık 1090 kilometre ve 13 saat.
• İzmir – Bitlis arası yaklaşık 1600 kilometre ve 18 saat.
• Antalya – Bitlis arası yaklaşık 1330 kilometre ve 16 saat.
• Van – Bitlis arası yaklaşık 160 kilometre ve 2 saat.
• Trabzon – Bitlis arası yaklaşık 565 kilometre ve 7 saat 30 dakika.

# Bitlis Havayolu Ulaşımı;
Bitlis il sınırları içerisinde havalimanı bulunmuyor. Bitlis’e uçakla gelmek için kullanabileceğiniz en yakın havaalanları;

• Van Ferit Melen Havalimanı (Bitlis merkeze 80 km. uzaklıkta)
• Batman Havalimanı (Bitlis merkeze 130 km. uzaklıkta)
• Muş Sultan Alparslan Havalimanı (Bitlis merkeze 160 km. uzaklıkta)

# Bitlis Demiryolu Ulaşımı;
Bitlis’e gitmenin alternatif yollarından biri de tren yolculuğu yapmak. Haftanın iki günü Ankara ↔ Tatvan arasında sefer yapan Van Gölü Ekspresi’ni kullanarak Bitlis’e ulaşabilirsiniz. Tatvan Tren İstasyonu ilçe merkezinde, Tatvan Feribot İskelesi ve Tatvan Otogarı’na çok yakın bir konumda bulunuyor. Ankara ↔ Tatvan arası trenle yolculuk yaklaşık 24 saat sürüyor.

Van Gölü Ekspresi’nin geçtiği duraklar;
Ankara • Imak (Kırıklake) • Kayseri • Sivas • Malatya • Elazığ • Muş • Tatvan (Bitlis)

Ayrıca Elazığ ↔Tatvan arasında günlük düzenli sefer yapan bir de bölgesel tren seçeneği mevcut. Elazığ ile Tatvan arası trenle yaklaşık 6 saat sürüyor.

Elazığ ↔Tatvan Bölgesel Treni’nin geçtiği duraklar;
Elazığ • Yurt • Çağlar • Muratbağı • Palu • Beyhan • Ekerek • Suveren • Genç • Kurt • Muş • Bahçetepe • Sıcaksu • Rahova • Tatvan

Tatvan Tren Garı Telefon: 0 (434) 827 57 04
TCDD Taşımacılık İletişim Hattı: 444 8 233 (444 TCDD)
TCDD Taşımacılık Online Bilet: ebilet.tcddtasimacilik.gov.tr

# Van ↔ Tatvan Feribot Ulaşımı;
Tatvan ile Van arasında TCDD Van Gölü Feribot Müdürlüğü’ne bağlı tarifesiz feribot seferleri hizmet veriyor. Bu feribot seferleri TCDD’nin yük akışına bağlı hareket ettiği için (2021) hangi gün ve hangi saatler arasında çalıştığı bilgisini internetten bulmak pek mümkün değil. Bu nedenle aşağıya bölge müdürlüğünün telefon numarasını ekledik. Tatvan ↔ Van arası feribot sefer saatlerini öğrenmek için oradan bilgi alabilirsiniz.

TCDD Van Gölü Feribot Müdürlüğü Tatvan/Bitlis Telefon: 0 (434) 827 80 40

Tatvan Feribot İskelesi, Tatvan’ın Şirinevler Mahallesi’nde yer alıyor. Tatvan ↔ Van arası feribotla ulaşım süresi ise yaklaşık 4 saat.

Kısaca Bitlis Tarihi

Tarihçiler Bitlis’in Neolitik Çağ’dan bu yana kadim bir tarihe ev sahipliği yaptığını söylüyor. Süphan ve Nemrut dağlarındaki doğal cam yatakları (obsidyen), kent tarihinin 5 bin ila 7 bin yıl kadar eskiye gittiğini gösteriyor.

Bitlis yöresinin bilinen tarihi ise M.Ö. 2000’li yıllarda Hititler ile başlıyor. Bu dönemde bölge önce Hititlerin, daha sonra sırasıyla Hurri-Mitanni Devleti ve Asurluların hakimiyetine girmiştir. M.Ö. 1280’li yıllarda Asurluların bölgedeki egemenliğine son veren Urartular, Van ve Bitlis yörelerine yerleşmişlerdir. Urartuların başkent olarak kullandıkları bölge ise Van Gölü’nün kuzeyindeki Arzaşkun (Erciş) şehridir. Urartular döneminde Ön Asya’da güçlenen İskitler güneye doğru ilerlemişler, bu sırada Urartuların bölgedeki gücüne de son vermişlerdir. Bu tarihlerde Medler ile Lidyalılar arasında mücadelelere sahne olan Bitlis ve çevresi önce Medlerin daha sonra Pers İmparatorluğu’nun hakimiyeti altına girmiştir.

Bitlis’teki Pers yönetimine son veren kişi ise M.Ö. 331’de Makedonya Kralı Büyük İskender olmuştur. Bu tarihten sonra Bitlis önce Makedonya Krallığı daha sonra sırasıyla Selökid Devleti, Partlar, Roma İmparatorluğu, Araplar, Bizanslılar ve Mervanoğulları yönetimlerine geçmiştir.

Bitlis ve çevresinin Türk topraklarına katılması ise Selçukluların 1071 Malazgirt Zaferi ile gerçekleşmiştir. Dönem dönem farklı beylikler, Eyyubiler ve Moğollar da bu bölgede etkili olsa da, 1243 tarihindeki Kösedağ Savaşı’na kadar Bitlis ve çevresi genel olarak Selçuk Devleti yönetimi altında kalmıştır. Kösedağ Savaşı sonrası ise Bitlis, İlhanlıların eline geçmiştir. 1365 yılında Karakoyunluların, 1467 yılında Akkoyunluların eline geçen Bitlis, 1514 yılında Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştır.

1. Dünya Savaşı sırasında 5 ay boyunca (1916) Rus ve Ermeni birliklerinin işgali altından kalan Bitlis, 8 Ağustos 1916 tarihinde bağımsızlığına kavuşmuştur. Kent 1929 – 1935 yılları arasında Muş’a bağlı bir kaza iken, 1935’ten sonra il statüsüne getirilmiştir.

Bitlis Hakkında Kısa Bilgiler

Nüfus: Bitlis’in 2020 yılı nüfusu yaklaşık 350 bin kişidir.
Plaka Kodu: Bitlis’in plaka kodu: 13
Telefon Kodu: Bitlis’in telefon kodu: 0434
Posta Kodu: Bitlis’in posta kodu: 13000
Yüz Ölçümü: Bitlis’in yüz ölçümü: 6.707 km² (+1.876 km² Van Gölü)

Bitlis Belediyesi Web Sitesi: www.bitlis.bel.tr
Bitlis Belediyesi Telefon: 0 (434) 228 63 10 – 11

Bitlis Valiliği Web Sitesi: www.bitlis.gov.tr
Bitlis Valiliği Telefon: 444 13 01

Bitlis İlçeleri;

• Adilcevaz
• Ahlat
• Güroymak
• Hizan
• Mutki
• Tatvan

AHLAT’TA GEZİLECEK YERLER (TIKLAYIN)

Bitlis Ekonomisi

Bitlis ekonomisi tamamen tarım ve hayvancılık üzerine kurulu bir yapıdadır. Aslında şehrin coğrafi yapısı tarıma da çok elverişli değildir. Fakat kısıtlı da olsa yetiştirilen tarla ürünleri Bitlis halkının en önemli geçim kaynaklarından birini oluşturur. Bitlis’te yetiştirilen başlıca tarım ürünleri; buğday, arpa, çavdar, tütün, fasulye, patates, şeker pancarı, ceviz, fıstık, armut, elma, kiraz ve üzümdür.

Şehrin diğer önemli geçim kaynağı olan hayvancılıkta büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılır. Koyun, keçi ve sığır besiciliği yapılan Bitlis’te et ve süt ürünleri satışı şehrin ticari hayatını hareketlendirir. Arıcılık ise gelişim aşamasındadır.

Madencilik ya da diğer sanayi sektörlerinin Bitlis ekonomisine ciddi bir katkısı henüz yoktur.

Bitlis’in Coğrafi Yapısı ve İklimi

Bitlis’in coğrafi yapısı genel olarak Van Gölü’nün kuzey ve güney kesimlerindeki volkanik dağlar ile bunların üzerindeki düzlüklerden oluşur. İl topraklarının %70’den fazlası dağlarla kaplıdır. Kentin güneyindeki yükseltiler Güneydoğu Toroslar’ın uzantısıdır. Hizan ve Mutki ilçelerinde ise hiç ova yoktur ve bu kesimler neredeyse tamamen dağlık arazidir. Türkiye’nin en yüksek zirvelerinden biri olan Süphan Dağı’nın bir bölümü de Bitlis sınırları içinde bulunur. Ayrıca Van Gölü’nün 1.876 km²’lik alanı Bitlis’in yüz ölçümüne dahildir. İlde Ahlat ve Rahva Ovası dışında pek düzlük alan yoktur.

Sahip olduğu bu engebeli yapı ve yüksek rakımı nedeniyle Bitlis oldukça soğuk bir şehirdir. Kışlar yurt geneline göre daha uzun sürer. Ülkemizin en fazla kar yağışı alan bölgelerinden biri Bitlis’tir. İlde kısa süren yaz mevsimleri ise sıcak ve kurak geçer.

Karasal iklimin hüküm sürdüğü Bitlis’te bitki örtüsü step ve bozkırlardan oluşur. Yüksek kesimlerde yağışların biraz daha bol olması nedeniyle yer yer meşe ormanları da görülür. İlin sulak arazileri ise kavak, söğüt ve meyve ağaçları ile kaplıdır.

Bitlis Mutfağı ve Bitlis’e Özgü Yemekler

Çok zengin bir yemek kültürüne sahip olan Bitlis’te et ile hazırlanmış yemekler oldukça meşhurdur. Özellikle tandırda pişirilen büryan kebabı ile Bitlis’e özgü içli köfte yörenin en lezzetli yemeklerindendir. Çorbalar, sulu yemekler ve dolma çeşitleri de Bitlis yöresel mutfağını renklendiren parçalardır. Ayrıca Bitlis’te fazla sebze yetişmediği için bulgur, mısır gibi bakliyat ürünleri Bitlis yöresel yemeklerinde bolca kullanılır.

Yöreye özgü meşhur yemeklerden bazıları şu şekilde;

• İçli Köfte (Bitlis Köftesi)
• Ciğer Taplaması
• Çorti Aşı ve Çorti Köftesi
• Halise
• Büryan
• Lahana Dolması ve Kabak Dolması
• Keşkek
• Gari Aşı ve Turşu Aşı
• Katıklı Dolma
• Yoğurtlu Pappar
• Pişrük
• Keledoş
• Kabak Boranisi
• Murtuğa
• Avşor Çorbası

Memur ve Öğrenciler İçin Bitlis Nasıl Bir Yer? Bitlis’te Yaşam

Bitlis ilinde 2007 yılında kurulan Bitlis Eren Üniversitesi bulunuyor.

Bitlis Eren Üniversitesi henüz gelişmekte olan küçük bir okul. Üniversitenin merkez kampüsü Bitlis-Tatvan Yolu üzerinde, Bitlis şehir merkezine 11 km, Tatvan ilçe merkezine ise 14 km. uzaklıkta yer alıyor. Hem okul çevresinde hem de il merkezinde yeterli sayıda yurt imkanı var. Kampüs ile Bitlis ya da Tatvan arasındaki ulaşım olanakları da gayet yeterli durumda.

Bitlis, ülkemizin küçük ölçekli illerinden biri. Şehir merkezinde çok fazla gezip görecek ya da eğlence amacıyla gidilecek mekanı bulunmuyor. Bulunduğu konum itibariyle de yılın büyük bölümü soğuk havanın hakim olduğu bir kent burası. Bitlis’te alışmanız gereken öncelikli konu uzun mu uzun süren kış mevsimi olacaktır.

Bitlis’in merkezi Doğu Anadolu’da bir şehirde olduğunuzu her anlamda hissettiriyor fakat Tatvan, Adilcevaz ve Ahlat ilçeleri için durum biraz farklı. Bu ilçeler Van Gölü’ne sınır olduğu için bir sahil kasabası atmosferine sahip. İklimleri de daha ılıman. Bitlis’te yaşamak için en ideal yerler bu üç ilçe diyebiliriz. Zaten Tatvan, Bitlis merkezden daha kalabalık bir yer. İl genelinde en hareketli bölge burası. Memurların olduğu kadar öğrencilerin de en çok talep gösterdiği ilçelerin başından Tatvan geliyor. Merkeze göre sosyal imkanlar burada daha fazla. İç kesimlerde kalan Mutki, Hizan ve Güroymak ilçeleri ise daha küçük ve daha kısıtlı imkanlara sahip.

Bitlis’te havalimanı olmaması da öğrenci ve memurların pek hoşuna gitmeyen durumlardan. Çünkü Bitlis, ülkemizin batı kentlerinin çok uzağında kalıyor. Dolayısıyla Bitlis’ten İstanbul ya da İzmir gibi şehirlere kara yoluyla gitmek çok zahmetli. Uçakla yolculuk etmek için önce Bitlis’ten Muş, Van ya da Batman gibi komşu illere geçmeniz gerekiyor.

Bitlis genel anlamda sakin, güvenli ve yaşanılabilir bir şehirdir. İnsanları da sıcakkanlı ve yardımseverdir. Başta da söylediğimiz gibi özellikle Van Gölü çevresindeki yerleşim yerleri öğrenci ve memurların daha fazla rağbet gösterdiği bölgelerdir.

BİTLİS GEZİLECEK YERLER (TIKLAYIN)