Gelibolu Gezilecek Yerler & Şehitlikler

# Fransız Mezarlığı: Denize hakim bir noktada bulunan bu Fransız Mezarlığı, 1854-1856 yılları arasında Türk-Rus Harbi’nde şehit düşen Mehmetçikler ile birlikte ölen 5 bin Fransız askerinin anısına dikilmiştir.

# Sarıcapaşa Türbesi: Fransız Mezarlığı’nın yanındaki sokaktan ulaşılan Sarıcapaşa Türbesi, Yıldırım Beyazıt zamanında Kaptan-ı Deryalık yapan Sarıcapaşa’ya aittir.

# Dumlupınar Anıtı: İsveç gemisi ile çarpışırken batan Dumlupınar Denizaltısı’nda bulunan 81 şehidimizin anısına yapılmıştır.

# Çilehane: Dumlupınar Anıtı’ndan sahile doğru ilerlediğinizde Çilehane tabelasıyla karşılaşırsınız. Dik bir kayalığın altında yer alan Çilehane iki küçük odadan oluşan, ibadet için yapılmış bir kaya oyuğudur. Burası büyük velilerden Yazıcızade Mehmet Efendi’nin yedi yıl çile doldurarak Kitab-ı Muhammediye adlı eserini yazdığı yerdir.

# Hallac-ı Mansur Türbesi: İslam dininde kendine özgü inanışları yüzünden Bağdat’ta şehit edilen Hallac-ı Mansur’un cesedi yakılarak denize dökülmüştür. Zatın türbesi Bağdat’ta olmakla birlikte birçok İslam ülkesinde türbeleri vardır. 7 tane olduğu söylenen türbelerden biri de Gelibolu’dadır. Türbenin içinde bulunan iki mezarın sonradan buraya gömülen kişilere ait olduğu söylenmektedir.

# Bayraklı Baba Türbesi: Etrafı bayraklarla süslü olan türbe, Osmanlı ordusunda bayraktarlık yapmış ve şehit olmuş Karaca Bey’e aittir. Bir adak yeri olarak da bilinen türbeye gelip dilek dileyenlerin dilekleri yerine gelirse, adet olarak mezara gelip bayrak asarlar.

# Namazgâh (Azebler Cami): 1407 yılında sefere çıkan Deniz Tüfekçi Erleri (Azap Askerleri) için inşa edilmiş ilk açık hava camisidir.

# Gelibolu Feneri: Osmanlı döneminden beri denizcilere yol gösteren fener 1856 yılında inşa edilmiştir. Denizden 50 metre yüksekliktedir ve kâgir olarak yapılmıştır. Ziyaretçilerine muhteşem bir manzara sunan bu tepeden Dumlupınar Anıtı, toplar ve torpidolar da kuşbakışı izlenebilmektedir.

# Gelibolu Kalesi: Bugün sadece bir burcu ayakta olan kalenin, inşa edildiği tarihte içinde 300 tane tek katlı ve iki katlı asker evleri, kethüda ile topçu başı ve cebeci başı konakları, cephanelikler, ambarlar, su sarnıçları, Hünkar Cami, hünkar hazinesi, imam ve müezzin evleri ile 70 pare büyük top yer almaktaydı.

# Piri Reis Müzesi: Kale burcunun içinde yer alan müze 1991 yılında hizmete girmiştir. İçeride haritalar, Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait eserler sergilenmektedir.

# Gelibolu Savaş Müzesi: Gelibolu Kore Kahramanları Caddesi üzerindeki müze; salon, baraka, cam odası, deniz odası, çekilme odası gibi bölümlerden oluşmaktadır. Bu bölümlerde savaşta kullanılan materyaller ve çeşitli eserler sergilenmektedir.

# Anzak Koyu Kitabesi: Bu kitabe bu topraklara ziyarete gelen yabancı misafirlere hitap etmek için M.Kemal’in 1934’te yazdığı kitabedir.

# Arıburnu Mezarlığı: Savaş esnasında ilk yapılan mezarlardan biridir. Anzak Koyu’nun kuzey ucunda yer almaktadır.

Bu bölgede yabancı askerlerin yattığı diğer mezarlıklar; Canterbury Mezarlığı, No 2. Outpost Mezarlığı, New Zealand Mezarlığı, Embarkation Pier Mezarlığı, Lala Paşa Mezarlığı, Green Hill Mezarlığı, Hill 60 Mezarlığı ve Anıtı, Hill 10 Mezarlığı, Azmak Mezarlığı’dır.

# Kireçtepe Jandarma Şehitliği ve Kitabesi: Muharebeden geriye kalan boş mermi kovanlarının üst üste konulması ile yapılan anıt, muharebe yıllarında yapılan ve günümüze gelen gerçek iki şehitlikten biridir. Diğeri ise Mehmet Çavuş Şehitliği’dir. Şehitlikte 5. Tümen ve Gelibolu Jandarma Taburu’nda görev yapan askerler yatmaktadır.

Bu bölgede bulunan diğer şehitliklerimiz Yarbay Halil Bey ve Yarbay Ziya Bey Şehitliği, Üsteğmen Halit Efendi ve Asteğmen Ali Rıza Efendi Şehitliği, Üsteğmen Hasan Tahsin ve Alay Müftüsü Şehitliği, Kumköy Çamtekke Şehitliği ve Binbaşı Çırpanlı Ali Zeynel Abidin Şehitliği’dir.

Çanakkale Savaşları boyunca şehitliğin bulunduğu bölgedeki Akbaş Limanı’na İstanbul’dan gelen askeri malzemeler indirilir, buradan cephelere dağıtılırdı. Stratejik açıdan önemli olduğundan zaman zaman düşman bombardımanına maruz kalan limanda birçok askerimiz şehit olmuş, bu askerler kanlı elbiseleriyle buraya defnedilmiştir.

# Bigalı Kalesi: Akbaş Şehitliği’nden Eceabat’a doğru gidildiğinde birkaç km. sonra denize sıfır, kale surlarının içinde küçük bir oda kalıntısıyla Bigalı Kalesi bulunmaktadır. 1807 yılında 3. Selim tarafından yapımına başlanan kalenin tamamlanması 2. Mahmut dönemini (19. yy. başları) bulmuştur.

# Kilye Tanıtım Merkezi: 2004 yılında yapımına başlanan Kilye Tanıtım Merkezi, 2005 yılında ziyarete açılmıştır. Burada, gelen ziyaretçilere tanıtım yapılmakta, savaş alanları ve gezi güzergahı hakkında bilgiler verilmektedir. Merkezde açık sergi alanları, sinevizyon gösteri salonu, toplantı salonu, kütüphane, hediyelik eşya satış reyonu ve kafeterya bulunmaktadır.

# 57. Alay Yürüme Yolu: Bu alanda bulunan resimli taş kaide, 25 Nisan 1915’te düşmanın Arıburnu Sahili’ne çıkartma yaptığı sırada 57. Alay’ın bulunduğu yerdir. Mustafa Kemal Atatürk’ün Mehmetçik’e “Sizlere taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum” diyerek mücadeleyi başlattığı noktadır burası. Bugün tören ve anma günlerinde buradan Conkbayırı’na sembolik yürüyüşler yapılmaktadır.

# Kocadere Hastane Şehitliği: Şehitlik büyük bir alanı kapsıyor. Alana yerleştirilen büyük panolarda, çadırlar içinde tedavi gören yaralı askerlerin resimleri bulunmaktadır. Bu şehitlikte, cepheden çadır hastanelere yaralı olarak gelen ancak kurtarılamayan şehitlerimiz yatmaktadır. Burada yatan 2 bin şehidimizden sadece 1353’ünün kimliği tespit edilebilmiştir.

# Çelik Ağ ve Demir Kancalar: Marmara Denizi’ne kadar girip önemli hasarlar veren ve güvenliği tehdit eden düşman denizaltılarının hareketlerini önlemek için mayın ve torpillemelere ek olarak 5 Şubat 1915’te mayın hatlarının önüne çelik ağlar gerilmiştir. Bu sayede çelik teller denizaltıların pervanelerine takılarak onların arızalanıp su yüzüne çıkması sağlanmıştır. Bugün Kilye merkezinden 200 metre sonrasında, kıyıya yakın yerde dönemin kalıntıları görülmektedir. Çelik ağların denize bırakıldığında kullanılan demir kancalar da Çimenlik Kalesi Müzesi bahçesinde sergilenmektedir.

Gelibolu Kamp Alanları